De Mol. Nu een populair fenomeen voor televisiekijkend Vlaanderen, in 1998 nog een pril concept. De deelnemers vertrokken negentien jaar geleden voor het eerst naar Frankrijk om opdrachten uit te voeren met de hoop om die ene saboteur in hun midden te ontmaskeren. En de daarbij horende Belgische franken binnen te rijven. Nu, in 2017, hebben twee deelnemers van de eerste editie een gezonde zoon van 17, moesten we al afscheid nemen van één van de oudste kandidaten en vangt het beruchte notitieboekje van de winnaar stof in de kelder.

MAGDA “DE MOL” RAL

Op 24 januari 1999 werd de toenmalige reisleidster Magda Ral ontmaskerd als de mol. “Ook al was ik wel een reisleidster in mijn vrije tijd, ik was eigenlijk vooral een actrice, actief in de artistieke wereld. Maar dat wilden de programmamakers natuurlijk niet verklappen, een “reisleidster” was de perfecte dekmantel”, vertelt ze aan het Nieuwsblad. “Het was net de passie voor acteren die me aan ‘De Mol’ deed meedoen destijds. Ik had ook nooit een gewone deelnemer willen zijn. Dat was net de uitdaging, die perfect bij mijn job paste!”

“Ineens werd ik de hemel in geprezen als beste actrice van Vlaanderen”

In de creatieve sector voelt Magda zich ook nu, 19 jaar later helemaal op haar plek. Kunstinstallaties maken, op het podium staan, dansen: ze waagt zich aan een gevarieerde waaier van artistieke activiteiten. “Ik laat het leven op mij afkomen. Alles wat binnen het creatief domein op mijn pad komt, overweeg ik. Als ik me daarin kan vinden, dan zet ik me met veel plezier in voor elke uitdaging.”

Hoe langer het geleden is, hoe fijner ze het vindt om ernaar terug te kijken. “Vooral naar de opnameperiode, de rest erna hoefde niet per se. Ik was zo onvoorbereid op wat er nadien volgde, omdat niemand echt wist dat het zo’n hype zou worden. Dat doet wel iets met een mens als je van de ene dag op de andere de hemel wordt in geprezen. Ze noemden me zelfs ‘de beste actrice van Vlaanderen’. Je bent ook ineens niet meer wie je bent, je bent “de mol”.”

Mensen herkennen haar nog steeds: “Ah, da’s die van de Mol, die zal wel goed acteren”

Ondertussen is het hele avontuur al 19 jaar geleden. Magda merkt nog steeds de gevolgen van haar deelname aan het programma. “Dat is echt straf!”, vindt ze. Ze schrikt er telkens weer van als mensen haar herkennen, wat nog regelmatig gebeurt. “Soms als ik een workshop ga geven over acteren en mijn verleden komt ter sprake dan zeggen ze ‘ah, da’s die van de Mol, dat zal wel goed zijn’.” De deelnemers van de eerste editie zien elkaar niet vaak meer. “Maar als ik bijvoorbeeld Tom en Bart nog eens tegen kom, dan is het altijd heel plezant. Omdat je zo’n intens moment hebt gedeeld, ben je meteen terug vertrokken met het ophalen van herinneringen.”

Naar de nieuwe afleveringen van De Mol, ondertussen het vijfde seizoen, kijkt ze wel. Maar wel wat minder intensief dan vorig jaar. Wat Magda vooral opvalt, is het grote verschil met het allereerste seizoen. “Toen wisten we ook nog niet dat het zo’n hype zou worden. Dat was ook het boeiende eraan: we wisten niet waaraan we begonnen, we moesten ons er gewoon allemaal in smijten.” Toch vindt ze het straf wat de draagwijdte geworden is van het programma waar ze ooit mee van aan de start stond. “Het is leuk dat het een programma is geworden dat zo veel mensen samenbrengt rond één onderwerp.”

HUGO “DE WINNAAR” DE BIE

De winst was weggelegd voor Hugo De Bie, de personeelsdirecteur die nauwgezet elke vordering in het spel neerpende in zijn notitieboekje. Als personeelsdirecteur in een scheikundig bedrijf, had hij destijds al heel wat mensenkennis opgebouwd. “Het feit dat ik vanuit mijn achtergrond die inzichten had, heeft me ongetwijfeld een beetje geholpen.” Ook nu, 19 jaar later, gaat hij dezelfde weg in zijn carrière, maar dan als HR Manager bij een havenbedrijf in Antwerpen.

“Maar eerlijk, ik wist niet dat mensenkennis van pas zou komen, toen ik in De Mol begon mee te spelen, want eigenlijk had ik geen flauw idee waar ik instapte”, zegt Hugo. “Het heeft een aantal dagen geduurd voor de andere kandidaten en ik begonnen te snappen hoe het spel werkte en wat we moesten doen om erin te blijven.”

“Tien kleine negertjes” en een bende onwetenden

“Ook het ‘Tien kleine negertjes’-principe - het feit dat we één voor één allemaal gingen afvallen - daar wisten we zo weinig van. Het was psychologisch zo’n vreemd proces. De slechtste van de klas moest naar huis, hé, en soms leek het onmogelijk om te weten wie de saboteur was... We waren echt een bende onwetenden die stap voor stap de tips probeerden te sprokkelen die de programmamakers voor ons hadden neergelegd.”

“Soms hadden we ook het gevoel dat we eigenlijk een spel aan het spelen waren tegen de producers. En dat gebeurde af en toe ook echt letterlijk. Die ene proef vergeet ik nooit meer, die proef in het doolhof. De kandidaten speelden iets Pac-Manachtigs tegen Bart De Pauw. We wisten dat die echt niet tegen zijn verlies kon. Door omstandigheden viel die opdracht ineens in het holst van de nacht. Die sfeer, die er toen hing, heerlijk! Dat was echt één van de plezantste ervaringen ooit, om hem te snel af te kunnen zijn. Dat vergeet ik nooit.”

Miljoenen aan Belgische franken? Hoezo?

Het was een bikkelharde overlevingsstrijd, waarin de juiste tactiek cruciaal was. Een essentieel besef natuurlijk, want in de prijzenpot lag heel wat geld voor het rapen. “Maar dat wisten wij toen nog niet. Ze hadden ons wel gezegd dat er met het spelletje wat geld te verdienen was, maar het was pas bij de allereerste draaidag dat de producers vertelden hoeveel dat precies was.” Drie miljoen Belgische frank, oftewel 75.000 euro, als we het vertalen naar deze tijd. Ook al haalde De Mol het bedrag naar beneden tot 1.100.000 frank, destijds was het een immense som.

“Toen we dat wisten, heb ik op een bepaald moment zonder camera’s - of dat dacht ik toch - een discussie op gang gebracht in de groep. Want één iemand die de hele winst krijgt en de rest niets, dat is toch niet eerlijk!? We hebben toen allemaal afgeklopt en beloofd dat we de prijzenpot zouden delen: de winnaar de helft, de rest een deel.”

En toen bleek Hugo zelf de winnaar. “Het moment waarop ze zeiden dat ik het juist had, was één van de spannendste momenten van mijn hele leven... In spelletjescontext weliswaar”, mijmert Hugo nog na. Hij hield zijn woord en gaf de centen weg aan de andere spelers. Een deeltje gaf hij ook aan het goede doel, aan ‘Moeders voor moeders’. Zelf maakte hij met het geld enkele mooie reizen met zijn gezin en deed hij wat werken in zijn huis.

“Ik ben wel de enige allereerste winnaar van De Mol, hé”

“Het was echt een unieke levenservaring. Dat maak je maar één keer mee in uw leven”, zegt hij. Opnieuw deelnemen, dat hoeft voor hem niet. “Ik ben wel de enige en allereerste winnaar van De Mol, hé. Ik stoef daar niet elke dag mee, maar het is wel iets wat het onthouden waard is en mensen snel stil maakt (lacht).” Zelfs nu is zijn deelname nog regelmatig een onderwerp van gesprek. “Dan ben je weer vertrokken voor twintig minuten.” Hij haalt nu nog snel even de afleveringen van dit jaar in, want hij is echt onder de indruk: “Het nieuwe seizoen is echt op niveau!”

En zijn berucht notitieboekje? “Dat ligt nog ergens in een doos in de kelder, bij de rest van mijn Mol memorabilia”, lacht hij. “De laatste keer dat ik het bovenhaalde, is toch al twee jaar geleden. En enkel om een kennis die graag wou meedoen wat tips te geven.”

MON “DE SYMPATHIEKE” DE RIDDER

De sympathieke Armand “Mon” De Ridder kon Magda net niet ontmaskeren, maar kreeg een eervolle plaats op het podium. De oudste deelnemer van het allereerste seizoen was een memorabel figuur, die heel veel over had voor het spelen van het spel. Heel wat kijkers herinneren zich vast en zeker het moment nog, waarop hij zijn haren liet afscheren om te bewijzen dat hij geen saboteur was. In december 2004 stierf Mon aan de gevolgen van prostaatkanker op 66-jarige leeftijd.

MICHIEL “PRESENTATOR EN PROGRAMMAMAKER” DEVLIEGER

Michiel Devlieger zag als presentator en één van de programmamakers het prille begin van De Mol van dichtbij ontplooien. Ook hij blikt met veel plezier terug op het allereerste seizoen. “Ik vergeet nooit hoe spannend het was om dat te maken. We waren weliswaar overtuigd van we iets goed bedacht hadden, we stonden er uiteraard zelf heel erg achter, maar het is nu eenmaal geen format waarvoor je een proefprogramma kan maken”, vertelt hij aan onze redactie. “Ook het concept was niet zosimpel. Nu is het ingeburgerd, maar toen moesten we de afleveringen telkens beginnen met de uitleg hoe het spel precies in mekaar zat. En heel hard nadenken over hoe het precies zou werken.”

Stress, ontlading, stress, ontlading

Het was Michel die de allereerste Mol zelf introduceerde bij hun team, want Magda was een vriendin van een vriendin van hem. “Er zijn zoveel dingen waar je je op dat moment zorgen om maakt: gaat ze dat volhouden of valt ze na drie dagen al door de mand? We kwamen niet veel buiten toen (lacht), om het zo goed mogelijk af te werken.” De ontlading bij de laatste opnames in Nice, waar ze de finale speelden, was dan ook groot. “Bij iedereen, bij de cast, bij de crew, maar ook bij Bart De Pauw, Tom Lenaerts en Michel Vanhove (de andere programmamakers, nvdr.) was het een geweldige opluchting.”

De hype rond De Mol barstte vrijwel meteen na de eerste aflevering los. “We hadden daar heel erg op gehoopt, maar je kan zoiets nooit verwachten”, zegt Devlieger. Het programma nam mythische proporties aan. “Er was in die tijd heel weinig pers die zich bezighield met tv. Het feit dat kranten iedere week over ons programma wilden schrijven, was echt heel ongewoon. Met terugwerkende kracht lijkt dat bijna evident, maar dat was het eind jaren ’90 absoluut niet. We waren enorm blij dat het op zondagavond op het toenmalige TV1 destijds zo goed uit de startblokken schoot, tijdens het belangrijkste moment op de grootste zender. Het heeft zeker geen deuren gesloten voor ons én we hebben er veel van geleerd.”

Keren we ooit terug naar de bekende gezichten van weleer?

Als presentator van De Mol zullen we Michiel Devlieger niet snel zien terugkeren. Hij buigt zich nu binnen het Mediabedrijf De Vijver Woestijnvis over het maken van fictiereeksen. Nu werkt hij onder andere aan een nieuwe fictiereeks, ‘De Dag’, geschreven door Jonas Geirnaert en Julie Mahieu. “Plus, ik Ik ben heel blij en heel trots op Gilles De Coster. Zolang hij daar rondloopt, voel ik niet de minste drang om het over te nemen. Ik ben wel dit jaar een achttal dagen mee geweest naar Zuid-Afrika, om te coachen. Gilles doet dat geweldig, hé.”

Zelf meedoen aan het spel? Dat zou de voormalige presentator dan weer wel zien zitten. “Al lijkt het spel me vermoeiend en slopend, het is ook leuk… Als Mol is het wel echt niet makkelijk om het spel te spelen. Je moet genoeg kunnen saboteren, maar het mag niet opvallen. Je staat onder een heel grote druk, en niemand mag het merken.” Deelnemen als kandidaat lijkt hem plezanter: “Dan kom je terecht in een soort van pretpark, waar je niet weet wat de opdrachten zijn en je van de ene verrassing in de andere valt. Dan moet je een straf staaltje van strategisch denken laten zien. Maar zo’n rood scherm krijgen, da’s echt gruwelijk, hé!”

“Verdorie, nu hebben we weer iets verzonnen, waar we zelf niet aan mee kunnen doen”

Toch ziet hij een deelname aan de Mol niet snel gebeuren. “Het probleem is: ik heb er al te veel gemaakt, ik zou te veel vanuit het standpunt van de makers kijken. Op een bepaald moment dachten we dat ook onder de programmamakers: verdorie, nu hebben we weer iets verzonnen waar we zelf niet aan mee kunnen doen.”