“Vlaanderen is sowieso een vlak land, waar historisch veel aan industrie en landbouw gedaan werd en later ook veel huizen en wegen op gebouwd werden. Het is een van de dichtst bebouwde gebieden ter wereld”, zegt Hendrik Moeremans van Natuurpunt.

“We zien dus vandaag dat de oppervlakte open ruimte serieus onder druk staat. Elke dag gaat in Vlaanderen 6 hectare open ruimte op de schop. Neem zelf de proef op de som: vergelijk het landschap rond je woning maar eens met hetzelfde gebied een decennium geleden. Het protest tegen het verder volbouwen neemt toe. Mensen beginnen steeds meer nood te hebben aan een stukje groen dicht bij huis. Het is een plek waar mensen kunnen ontspannen en het heeft ook positieve gevolgen voor de gezondheid. Groen doet bewegen en is de beste strategie om welvaartsziektes als obesitas te vermijden.”

Klik op de kaart voor de score in uw gemeente:

Parken om steden af te koelen

“Zeker als je in een stad woont, is natuur op wandelafstand van groot belang. We zien dat steden, tegenover het platteland, steeds warmer worden en dat die klimaatverandering nog lang niet ten einde is. Groene polen in en rond het centrum zijn dus niet alleen belangrijk ter ontspanning. Ze kunnen ook de stad, waar overal stenen zijn, weer afkoelen.”

Maar een groene omgeving wil niet altijd betekenen dat het ook een honderd procent gezonde omgeving is. Dat hangt af van verschillende factoren, bijvoorbeeld de luchtkwaliteit. “Stikstof is vooral een gevolg van uitlaatgassen van voertuigen. Wie in een stad woont, heeft dus vaak een slechtere luchtkwaliteit dan op het platteland. Maar zelfs daar kan de luchtkwaliteit enorm verschillen. Langs een steenweg kan de luchtkwaliteit slechter zijn dan in een autoluw plekje in de stad. Luchtvervuiling stopt ook niet aan een gemeentegrens”, zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij. “Als het smogalarm geldt, moet je trager rijden op de weg. Maar verwarmingen en open haarden zijn de belangrijkste oorzaken van fijn stof. Daarom is er vaker een smogalarm in de winter dan in de zomer.”

Luchtkwaliteit

In West-Vlaanderen is de luchtkwaliteit opvallend beter. “Daar is de ruimte opener en is er meer wind. De kans dat fijn stof en stikstof blijven hangen, is klein.” Ook heel wat Limburgse gemeenten, dicht aan de Nederlandse grens, scoren goed. “Dat heeft ook te maken met de ruimtelijke ordening in Nederland. Daar staan huizen dichter bij elkaar. Ze zijn vooral geconcentreerd rond woonkernen. Limburg profiteert dus mee van de Nederlandse wetgeving.”

Maar zelfs al zijn sommige waarden goed, het Vlaamse gemiddelde van uitstoot van fijn stof en stikstof zit ver boven de norm van de World Health Organisation. Meer nog, in Vlaanderen verliezen we door de slechte luchtkwaliteit gemiddeld een jaar van ons leven. “Volgens de norm zouden we maar maximum 10 microgram stikstof per kubieke meter in de lucht mogen hebben”, zegt professor Milieukunde Tim Nawrot van de Universiteit van Hasselt. “Die norm halen we bijna nergens in Vlaanderen. En dat kan ernstige gevolgen hebben. Het is bewezen dat een slechte luchtkwaliteit zorgt voor meer hart- en vaatziektes of zelfs kanker.”

Op deze manier gingen we te werkWe hielden rekening met drie parameters: het percentage groene oppervlakte in elke gemeente, het aantal inwoners met een stuk natuur van minstens 30 hectare op wandelafstand (1,6 km) en de luchtkwaliteit in Vlaanderen.

Voor de eerste twee parameters kregen we de hulp van Natuurpunt. Bossen, moerassen, heide, duingebieden en parken worden onder de noemer natuur gerekend. Voor de luchtkwaliteit keken we naar metingen van de Vlaamse Milieumaatschappij.

De drie parameters werden telkens op tien punten gezet. De eindscore is het gemiddelde van deze resultaten.