Speelt de Amerikaanse president met vuur door zijn oorlogszuchtige dreigementen aan het adres van Noord-Korea?

David Criekemans, professor internationale betrekkingen (Universiteit Antwerpen) : “Die uitsprakenzeggen meer over de persoonlijkheid van de president dan over het Amerikaanse beleid. Vorige presidenten waren terughoudender in vergelijkbare situaties, zelfs president Kennedy ten tijde van de Cubacrisis.”

“Naar Noord-Korea is Trumps stoere taal onverstandig omdat ze een averechts effect kunnen hebben. Als Kim Jong-un er echt van overtuigd raakt dat Amerika op elk moment en eender waar preventief kan toeslaan met “chirurgische” precisieaanvallen tegen Noord-Korea, dan zou hij wel eens gemotiveerd kunnen raken om zijn nucleair programma nog sneller uit te bouwen.”

Remco Breuker, professor in Koreastudies aan de universiteit van Leiden, beaamt dat het spierballengerol van Trump een slechte indruk maakt: “Het laat vooral zien dat de Amerikaanse regering verdeeld is omdat zijn buitenlandminister Rex Tillerson meteen daarna Trumps woorden tegensprak (door te sussen dat de Amerikanen op beide oren mogen slapen, red.) In Pyongyang geeft die dubbele boodschap de indruk dat Trump bluft en niet ernstig overweegt om een preventieve aanval uit te voeren. Wat het voor de VS onmogelijk maakt om in een later stadium nog op een geloofwaardige manier harde taal te spreken.”

Professor Criekemans ziet een verborgen motief achter Trumps onrustwekkende woorden: “Volgens mij zijn de uitspraken van Trump een verhulde boodschap aan een derde partij, namelijk China. Trump had enkele maanden geleden in zijn eigen privéresort in Florida met zijn Chinese collega afgesproken om samen de Noord-Koreacrisis op te lossen, maar vindt nu dat China zich niet aan de beloftes houdt en niet genoeg druk uitoefent op zijn opstandige alliantiepartner.”

In welke zin kan China de lont uit het buskruitvat trekken?

Criekemans: “China is de belangrijkste handelspartner van Noord-Korea. Als China de economische kraan dichtdraait, dwingt het het regime in Noord-Korea binnen vier maanden op de knieën. China is daar de facto al mee bezig, zeker nu het heeft meegestemd met de verstrengde economische sancties die de Verenigde Naties heeft afgekondigd. In de praktijk is daarmee een derde van de nog resterende export van Noord-Korea afgesneden. Voorlopig mag het alleen nog olieproducten uitvoeren. Als ook dat stopt, is alles weg.”

Criekemans legt uit dat China nog een stap verder kan gaan: “Omdat de Chinese inlichtingendiensten in Noord-Korea aanwezig zijn, kan het naast die economische wurging, het regime van binnenuit ontmantelen door Kim Jong-un opzij te zetten, eventueel zelfs met de steun van zijn getrouwen . Op die manier zou Noord-Korea een militaire vazalstaat van China worden. De wereld zou beter af zijn met zo’n situatie. Ik verwacht dat China de economische sancties haar werk zal laten doen of actief zal ingrijpen in Noord-Korea. Want ook zij zitten knap verveeld met die onvoorspelbare alliantiepartner die het niet in bedwang kan houden. ”

Zijn collega Breuker is daar niet van overtuigd: “Er wordt daar veel hardop over gedroomd maar China heeft geen belang bij een Noord-Korea dat aan het handje loopt van de Verenigde Staten. Zolang de zaken niet te veel uit de hand lopen, zal China zich koest houden. “

Hoe reëel is de kans dat Noord-Korea als eerste aanvalt . En welk doelwit zal Kim Jong-un dan uitkiezen?

Criekemans: “Die kans is minder reëel dan velen denken. Naar mijn mening wordt de aanvalskracht van Noord-Korea overschat. Er is nog geen enkel afdoend bewijs geleverd dat het land geminiaturiseerde kernkoppen kan monteren op een langeafstandsraket die de Amerikaanse militaire basis op het eiland Guam zou kunnen raken. Laat staan dat Noord-Korea vanuit haar grondgebied een raket kan afvuren die op het Amerikaanse vasteland terechtkomt of in Europa. Gevaarlijker zijn de sea launch missiles. Dat zijn onderwaterraketten die in principe kunnen worden gelanceerd vanuit wateren dichtbij het Amerikaanse vasteland. Noord-Korea is ook met de uitbouw van die wapens bezig.”

Remco Breuker daarentegen gelooft dat Noord-Koreaanse raketten wél het hart van de Verenigde Staten kunnen treffen: “En binnenkort is Europa vast ook te bereiken. Het gaat snel met de ontwikkelingen van de Koreaanse raketten.”

Toch denkt Breuker dat de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel het belangrijkste doelwit is. Seoel ligt op amper 45 kilometer van het grensgebied en telt 10 miljoen inwoners. “Daar kan Kim Jong-un nog mee wegkomen, zeker als hij ondertussen zijn kernraketten op de VS gericht houdt.”

Zijn Belgische collega meent dat een aanval op Seoel het doodsvonnis zou betekenen voor Noord-Korea: “Als Kim Jong-un dat doet, zal China het heft meteen in eigen handen nemen. Het heeft immers een grote troepenmacht aan de grens klaar staan. Het lijkt me een realistisch scenario dat China dan het mandaat krijgt van de VN-veiligheidsraad om een stabilisatiemacht te ontplooien. China zal die kans niet aan de Verenigde Staten overlaten, want het wil niet dat Amerika zijn invloedssfeer in die regio uitbreidt.”

Zal de VS zelf een oorlog beginnen?

Remco Breuker vreest dat Trump wel eens bereid zou kunnen zijn om zelf ten strijde te trekken als in zijn ogen Noord-Korea een existentiële bedreiging vormt voor de planeet: “Een ander gevaar is dat het gebrek aan coördinatie aan Amerikaanse kant - zo is er geen VS-ambassadeur in Seoel - en het clowneske leiderschap van Trump Noord-Korea dan weer kant aanzetten tot hardere provocaties .“

Hij wijst ook nog op een derde risico: “Dat het wederzijdse geblunder per ongeluk zou leiden tot een escalatie. Dit risico is op dit moment groter dan ooit omdat niemand nog een volledig overzicht heeft op de situatie.”

“Hoe dan ook moet er de komende maanden iets belangrijks gebeuren”, besluit David Criekemans, “want zo kan de crisis niet blijven escaleren. De klok tikt.”