De voorbije decembermaand was de somberste december in meer dan 80 jaar, maar wie dacht het ergste achter de rug te hebben, is eraan voor de moeite. In 2030 staat ons namelijk een mini-ijstijd te wachten, en daar horen uitzonderlijk lage temperaturen bij. Dat zegt onder meer Valentina Zharkova, professor in Wiskunde en Astronomie aan de Northumbria Universiteit in het Britse Newcastle. Maar ook andere wetenschappers waarschuwen ons nu voor de gevolgen.

Wachten op ‘grand minimum’

Bevroren rivieren en ijsbanen in plaats van berijdbare snelwegen die zorgen voor complete chaos in ziekenhuizen, in de industrie, … Het klinkt als een scenario voor een rampenfilm, maar het gebeurde wel degelijk in de 17de eeuw. De kans dat we in 2030 in een gelijkaardige situatie belanden, is klein. Maar wel staat het vast dat de schommelingen in de zonneactiviteit effect hebben op de temperatuur. Onze zon gaat namelijk door een cyclus van hoge en lage activiteit, waarbij om de zoveel tijd (tussen de 100 en 200 jaar) een hoogtepunt én laagtepunt worden bereikt. Op het hoogtepunt zijn er veel zonnevlekken en is de zon helderder (en hebben wij dus warmere temperaturen), op het dieptepunt zijn er weinig tot zelfs geen vlekken en is de zon een heel stuk minder helder.

Het laatste ‘grand maximum’, zoals wetenschappers het hoogtepunt noemen, dateert van 1958. Nadien begon de zonneactiviteit traag maar gestaag af te nemen. Professor Zharkova’s team berekende daarop dat ons een ‘grand minimum’ te wachten staat tussen 2020 en 2050. In de praktijk doet dat de temperatuur wereldwijd zo’n anderhalve graad dalen.

LEES OOK. Niagarawatervallen worden winterwonderland door aanhoudende vrieskou

Voorbereid op voedselschaarste

Het bekendste laagtepunt kennen we als het Maunder Minimum: tussen 1645 en 1715 werd de zon veel minder helder en waren er zo goed als geen zonnevlekken meer. Dat was de koudste periode van de Kleine Ijstijd, en die duurde maar liefst 70 jaar. “Onze planeet is er op voorbereid dat nog eens te doorstaan, ze doet het immers al miljarden jaren,” zegt professor Zharkova. “Het zal vooral voor de mens problemen veroorzaken.” Zharkova benadrukt dat we over onze voeding moeten beginnen nadenken. “Als er minder zonnevlekken zijn en dus minder zonnestralen, zal de temperatuur dalen. Dat betekent dat groenten en granen niet zullen groeien zoals we gewoon zijn, en daar moeten we op voorbereid zijn.”

Zharkova krijgt vanuit verschillende hoeken steun, een team van internationale wetenschappers volgt haar theorie. Zo zei wetenschapper Habibullo Abdussamotov, die aan het hoofd staat van de astronomisch onderzoek in Rusland, dat politieke en financiële leiders maar beter snel aan de slag gaan om economische herberekeningen te maken. “Een mini-ijstijd zal gevolgen hebben voor de industrie, landbouw, leefomstandigheden en maatschappelijke ontwikkeling,” klonk het eerder.

Broeikaseffect

Professor Zharkova heeft het daarnaast ook over een groter probleem: de houding van de mens ten opzichte van het milieu en het klimaat. “We mogen het broeikaseffect niet langer negeren,” zegt ze. “De zon koopt ons tijd om de koolstofemissies te stoppen, we moeten het volgende laagtepunt dan ook zien als een kans om het broeikaseffect te verminderen.”

LEES OOK. Nieuwe jaar start met regen én rukwinden tot ruim 100 kilometer per uur