Tom Lanoye had er duidelijk zin in, woensdagavond in de theaterzaal van de Vooruit. Hij kondigde zichzelf aan op een groteske manier, zoals niemand anders dat kan, en zoals niemand anders daar zou mee wegkomen: jezelf zo aanprijzen. Maar Lanoye kan en mag dat, niemand die het hem kwalijk neemt. En terecht. Het was de perfecte voorzet om zijn jubileumshow (een organisatie van Behoud de Begeerte, ook bekend van Saint-Amour en andere literaire evenementen) te laten beginnen met een karaokeversie van Frank Sinatra's Let me try again.
Lanoye gaf mee dat hij blij was dat hij in Gent stond _ de keuze met Antwerpen was, drie dagen na de verkiezingen _ makkelijk gemaakt, en hij informeerde meteen of Siegfried Bracke in de zaal zat. 'Want die had daar nu toch tijd voor? Wat moet de man anders doen? Journalist worden misschien? Voor het eerst in zijn leven.' Maar geen vrees, Lanoye zou niet de hele avond doordrammen over de politiek en de verkiezingen. Hij herinnerde het publiek er aan dat wie dat wou vooraf zijn of haar favoriete fragmenten had mogen opgeven, en dat hij, zoals het in een democratie de gewoonte is 'er dan toch zijn goesting zou mee doen."
Waarna Lanoye een selectie uit zijn werk voorlas. Of liever gezegd: acteerde. Hij mocht dan wel telkens het betrokken boek waaruit hij citeerde in de hand hebben, hij leek 90 procent van de teksten gewoon uit het hoofd te kennen. Uit Een slagerszoon met een brilletje kreeg het publiek het fragment te horen waarbij hij als kind vol bewondering toekeek hoe zijn vader aan het slagersblok te keer ging met het mes, Uit Het Goddelijke monster citeerde hij de golfscène van boer Leo,
Tussendoor kwam Lanoye nog een paar keer kort en gevat terug op de politiek: de blauwe maatpakken waarin de politici van vandaag aantreden deden hem denken aan de uniformen van vroeger en hij bracht ook zijn fantasie over Mia Doornaert en Theo Francken die samen in een dark room voor hetero's zaten, beiden gekleed in dezelfde lingerie, onder woorden.
Uit Kartonnen dozen vertelde/acteerde hij de passage waarin hij een masturbatiecursus gaf en om het internationale karakter van zijn succes te benadrukken deed hij daar ook een stukje nog eens in het Duits van over. Hilariteit en luid applaus in de theaterzaal.
Met de zin Niemand bemint de welsprekendheid meer dan de hakkelaar (uit Zuivering) confronteerde Lanoye zijn publiek er mee dat hij het niet alleen moet hebben van soms barokke, groteske en uitvergrote zinnen, maar dat hij het ook allemaal in één krachtige zin kan samenvatten.
Stil werd het toen Lanoye zijn publiek met de slotscène van Sprakeloos naar de pauze en het café van de Vooruit stuurde. Wie niet naar het café ging, maar in de theaterzaal bleef wachten, werd door Lanoye getrakteerd op fragmenten en bijkomende uitleg over Ten Oorlog. Hij deed dat gewoon tussen de mensen, vanop de publieksrijen.
In het tweede (kortere) deel van Jubilee stelde Lanoye het verjaardagscadeau voor dat hij nooit verwacht had te kunnen krijgen: ik heb nu een band, een groep! Al kon Lanoye niet garanderen dat contrabassist Nicolas Rombouts en drummer Teun Verbruggen ook werkelijk aan spelen zouden toekomen. Lanoye neemt namelijk nogal graag zelf het voortouw en het woord. De twee streelden bij de aanvang van de fragmenten uit Fort Europa inderdaad hun instrumenten met de nodige zachtheid, maar moeiden zich naarmate de fragmenten vorderden, in de strijd van het woord- en muziekkabaal, om tot een orgastisch slot te komen waar zowel de muzikanten als de woordperformer als winnaars uit kwamen.
Wijzelf verlieten de zaal met het gelukzalige besef dat Lanoye hier op ruim twee uren een overzicht geserveerd had van zowat alles wat we van hem gelezen hadden, en de goesting om het allemaal nog eens te herlezen. En om wat we nog niet gelezen hadden, zoals Fort Europa, aan te kopen.
Jubilee van Tom Lanoye was één van de laatste voorstellingen van het bijna afgelopen Vooruitseizoen. Sinds woensdag is de programmatie van het seizoen 2019-2010 bekend en kunnen er tickets gekocht worden. Alle info op www.vooruit.be
