Voor de rechtbank van eerste aanleg in Brugge wordt dinsdag een bijzondere zaak ingeleid: een man dagvaardt er een arts die zijn moeder met donorzaad heeft bevrucht, terwijl afgesproken was om het zaad van de echtgenoot te gebruiken.
Het bedrog kwam pas recent aan het licht, toen de man, intussen 36 jaar, zich aanmeldde bij een internationale DNA-databank. Meer en meer mensen doen dat, op zoek naar verre familieleden. Groot was de schok toen zijn eigen DNA een ‘match’ opleverde met een biologische halfbroer.
De man nam contact en vernam dat zijn halfbroer een donorkind was, verwekt via anonieme donorinseminatie in hetzelfde ziekenhuis waar zijn eigen ouders waren behandeld. Dan kon het niet anders of hij was zelf ook geboren uit anonieme donorinseminatie.
Nooit getwijfeld
Zijn ouders waren in 1982 naar een vruchtbaarheidsspecialist gestapt om te onderzoeken waarom een spontane zwangerschap uitbleef. Omdat de echtgenoot met verminderde onvruchtbaarheid bleek te kampen, stelde arts voor om kunstmatig te insemineren met zaad van de echtgenoot. Dat zou de kansen op een zwangerschap verhogen. Deze medische behandeling heet KIE: kunstmatige inseminatie met eigen sperma.
De vrouw raakte zwanger en beviel in 1983 van een zoon. Beide ouders hebben altijd verondersteld dat het kind biologisch van hun beiden was. Ook de jongen had geen enkele reden om zijn afkomst in twijfel te trekken.
Jan Karbaat
Het is voor het eerst in België dat een donorkind naar de rechter stapt. Steph Raeymaekers van Donorkinderen vzw zegt: “Hij doet dat niet alleen om een onrecht aan te kaarten maar ook om verantwoordelijkheid af te dwingen van diegenen die heel wat verdriet, onrust en schade hebben veroorzaakt.”
Raeymaekers zegt ook: “In andere landen zijn al soortgelijke zaken opgestart tegen artsen. Het was gewoon een kwestie van tijd voor dit ook bij ons zou gebeuren. Denk aan de zaak tegen de Nederlandse arts Jan Karbaat, waarbij is vastgesteld dat hij meerdere keren ander zaad heeft gebruikt dan met de ouders afgesproken of meegedeeld. Ook in Canada is een fertiliteitsarts hiervoor veroordeeld.”
“Net als in het buitenland kunnen er hier nog meer vrouwen zijn die geïnsemineerd werden met donorzaad en niet met het sperma van hun eigen partner. Zonder dat dit hen ooit is meegedeeld. Dat is verontrustend. Concreet hebben ze een ander kind gekregen dan ze denken. En ook de ‘kinderen’ zelf zijn bedrogen: hun afkomst ligt elders dan ze denken, en mogelijk hebben ze nog tientallen halfbroers en -zussen rondlopen zonder dat ze daarvan op de hoogte zijn.”
Raeymaekers roept ouders maar ook de ondertussen volwassen kinderen op een DNA test te doen, hetzij via registratie bij een van de internationale DNA databanken of via een forensisch centrum. Voor inlichtingen en advies kunnen ze terecht bij donorkinderen@gmail.com.
