De spanning in het Huis van Afgevaardigden was vanaf het begin van de avond al te snijden. Toen Trump opkwam, weigerde hij de uitgestoken hand van Pelosi te accepteren. In plaats daarvan keerde hij haar de rug toe en nam plaats achter het spreekgestoelte. Pelosi liet zich niet van haar stuk brengen. De Democrate haalde haar schouders op. Aan het eind van Trumps speech, nam ze wraak: Pelosi stond op en scheurde haar kopij van de rede aan stukken. Een ongeziene daad.

Sterker dan ooit

Zoals dat gaat bij een State of the Union sprak de president vooral over de verwezenlijkingen in het afgelopen jaar van zijn regering. Trump vergat zichzelf daarbij niet op de borst te kloppen. “Drie jaar geleden lanceerden we de grote Amerikaanse comeback. Vanavond sta ik hier voor jullie om de ongelofelijke resultaten te delen”, begon Trump de jaarlijkse presidentiële toespraak. “Jobs boomen, lonen stijgen, armoede daalt, criminaliteit neemt af, vertrouwen schiet omhoog. En ons land doet het uitstekend en wordt opnieuw sterk gerespecteerd. De vijanden van Amerika zijn op de vlucht. Amerika’s fortuin groeit. En Amerika’s toekomst is oogverblindend.”

“We gaan vooruit tegen een tempo dat niet lang geleden ondenkbaar was, en we gaan nooit ofte nimmer terug. Ik ben verheugd om jullie vanavond te melden dat onze economie het beter doet dan ooit. Ons leger is compleet herbouwd, met zijn macht ongeëvenaard waar ook ter wereld. Onze grenzen zijn beveiligd, onze families bloeien, onze waarden zijn hernieuwd, onze trots hersteld. En om al die redenen zeg ik aan het volk van dit grootse land en aan de Congresleden: de staat van onze unie is sterker dan ooit.”

Onvrede bij de Democraten

Maar de toon van de avond werd vooral bepaald door de spanningen tussen de Democraten en de president. Verschillende Democraten, onder wie Alexandria Ocasio-Cortez, waren niet komen opdagen, om de in hun ogen “onwettige” president die morgen in theorie afgezet kan worden te boycotten. In het publiek dat wel naar Trumps rede luisterde, vielen de Democratische vrouwen op met hun witte kledij – om aandacht te vragen voor gelijkheid voor vrouwen – en door hun karig applaus, in schril contrast met de staande ovaties die de Republikeinen na zowat elke paragraaf gaven.

Nu en dan was boegeroep in de zaal te ontwaren. Toen Trump zei dat hij altijd de “second amendment” zou beschermen, het recht om wapens te dragen, weerklonk geroep in de zaal. De camera’s van het Witte Huis lieten niet zien wat gebeurde, maar het was de vader van een slachtoffer van de schietpartij op een school in Parkland, Fred Guttenberg, die protesteerde en prompt werd buitengezet. Hij zat op uitnodiging van voorzitster van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi in het publiek.

(Lees verder onder de video)

“Radicale socialisten”

In zijn speech zette Trump de verwezenlijkingen van zijn regering af tegen de verwachtingen, tegen de vorige, Democratische regering én – vaak scherp – tegen huidige lokale Democratische leiders.

Zo had hij het over het “reanimeren” van de economie door onder meer een recordaantal “job-dodende regelgevingen” te schrappen. “Als we het gefaalde economische beleid van de vorige regering niet ongedaan hadden gemaakt, zou de wereld niet getuige zijn van dit enorme economische succes.”

Over de gezondheidszorg zei hij: “Voor ik aan de macht kwam, waren ziekteverzekeringen meer dan dubbel zo duur geworden in amper vijf jaar. Ik heb snel actie ondernomen om in betaalbare alternatieven te voorzien.” “Ik heb ook een ijzersterke belofte gemaakt aan Amerikaanse families: wij zullen altijd patiënten met voorafbestaande aandoeningen beschermen.” Een uitspraak waar Pelosi het zichtbaar sterk oneens mee was. Zij had vooraf verklaard dat Trump zou spreken tegen een publiek gevuld met mensen die lijden door zijn “open oorlog tegen Amerikanen met voorafbestaande aandoeningen”. Ze had daarom enkele “moedige Amerikanen” als gasten uitgenodigd “van wie hun verhalen en ervaringen tonen dat er levens op het spel staan bij president Trumps aanval op betaalbare gezondheidszorg”.

Verrassingen

De aanvallen op Democraten mochten dan niet verbazen, dat hij niet één allusie maakte op de impeachment die door diezelfde Democraten werd goedgekeurd in dezelfde ruimte en die Trump al talloze keren als een oneerlijke heksenjacht omschreef, was dat wel. En hij had nóg enkele verrassingen in petto.

(Lees verder onder de video)

Hij had ook de zelfverklaarde interim-president van Venezuela, Juan Guaido, uitgenodigd om in het publiek te zitten. Toen Trump uiteenzette hoe de VS vechten tegen “de wetteloze leider”, “tiran” en “socialistische dictator” Maduro, verwelkomde hij Guaido: “Hier vanavond is een moedige man die met hem de hoop, dromen en ambities van alle Venezolanen draagt”, “de echte en wettige president van Venezuela”.

“Mijnheer de president, neem alstublieft deze boodschap mee naar je thuisland: dat alle Amerikanen verenigd zijn met het Venezolaanse volk in hun rechtvaardige strijd voor vrijheid. Dank u, mijnheer de president. Socialisme maakt naties kapot. Maar onthoud altijd: vrijheid verbindt de ziel.”

Enkele andere gasten in het publiek dienden om de liquidatie van ISIS-leider Al-Baghadi en de controversiële uitschakeling van Iraans militair leider Qassem Soleimani in de verf te zetten. Zo vertelde Trump het hartverscheurende verhaal van sergeant Chris Hake, die omkwam in Irak en wiens weduwe en zoon gasten waren. “De terrorist verantwoordelijk voor het doden van sergeant Hake was Qasem Soleimani”, die de fatale bom leverde. “Soleimani was de meest meedogenloze slachter van het Iraanse regime, een monster dat duizenden Amerikaanse militairen in Irak vermoordde of verwondde.” De “topterrorist van de wereld” was “actief nieuwe aanvallen aan het plannen”, dus werd “op mijn bevel een foutloze precisieaanval uitgevoerd” die “zijn kwaadaardige schrikbewind voor eeuwig beëindigde”.

De VS staan trouwens open om Iran, dat afziet door de Amerikaanse sancties, te helpen naar een snel herstel. “Maar misschien zijn ze te trots of te dwaas om die hulp te vragen. We zijn hier. Laten we zien welke weg ze kiezen. Het is volledig aan hen.”

(Lees verder onder de video)