Serviceflats of assistentiewoningen zijn bedoeld voor 65-plussers die zelfstandig willen blijven wonen, maar gelet op hun leeftijd toch al de nodige zorg behoeven. Concreet moet zo’n assistentiewoning qua ontwerp en inrichting aangepast zijn aan mensen van een oudere leeftijd. Er is de verplichting om aan de bewoners zorg aan te bieden. En de flats moeten een noodoproepsysteem hebben.

Voor veel kopers was zo’n serviceflat louter een investering: de aangekondigde vergrijzing van de bevolking zou er immers voor zorgen dat hun flat gemakkelijk en zonder problemen verhuurd zou geraken. De praktijk leert anders. Overal in Vlaanderen blijven serviceflats leeg staan, nadat bouwpromotoren de afgelopen jaren een overaanbod creëerden: 27.000 staan er nu, de helft meer dan 5 jaar geleden en er staan er nog een duizend op de plank.

Dat blijkt nu ook uit cijfers van de Vlaamse Zorginspectie, die Vlaams parlementslid Katrien Schryvers (CD&V) bij partijgenoot en Vlaams welzijnsminister Wouter Beke opvroeg. In 40 procent van de voorzieningen die de afgelopen 2 jaar controle kreeg, staat de helft van de serviceflats leeg, of zelfs nog meer. Eén op de vijf gecontroleerde voorzieningen komt amper aan een bezettingsgraad van 25 procent.” In een Genkse voorziening met 26 serviceflats staan er bijvoorbeeld maar liefst 21 appartementen al een hele tijd leeg.

Gevolg: veel particuliere eigenaars van zo’n serviceflat – die vaak hun spaargeld aanspraken en door de bouwpromotoren een zorgeloze huuropbrengst was beloofd – kijken al een hele tijd tegen een niet-verhuurde assistentiewoning aan, met alle financiële gevolgen van dien.

Eigenaars van zulke leegstaande serviceflats proberen daarom steeds vaker hun eigendom dan maar als een gewoon appartement te verhuren of te verkopen, zo bevestigt het Agentschap Zorg en Gezondheid dat er nu meer vragen over binnenkrijgt dan vroeger. Maar dat heeft onder meer fikse fiscale gevolgen die in de vele duizenden euro’s lopen. Het gunstiger btw-tarief van 12 procent valt immers weg en moet worden bijgepast. De resterende serviceflatbewoners in zo’n complex dreigen ook met veel minder op te draaien voor de kosten van de verplichte zorgverlening.

Schryvers, die zich in de materie verdiepte, vraagt daarom een betere afstemming van vraag en aanbod. Ze pleit er ook voor dat serviceflat-ontwikkelaars telkens in zee gaan met een nabijgelegen rusthuis. Dat zou de aantrekkelijkheid van serviceflats bij potentiële huurders vergroten, omdat bewoners dan op nog latere leeftijd kunnen doorschuiven van hun serviceflat naar het betrokken woonzorgcentrum.

Lees het volledigde dossier in onze weekendbijlage NU.