“Zowel Jan Jambon (N-VA) als de federale politie waren wel degelijk op de hoogte van het overlijden van Jozef Chovanec, de Slovaakse man die op 24 februari 2018 om het leven kwam in een politiecel op de luchthaven van Charleroi.” Dat heeft minister Pieter De Crem (CD&V) woensdag gezegd tijdens een spoedbijeenkomst van de Kamercommissies Justitie en Binnenlandse Zaken. “Van de beelden wisten ze volgens mij echter niets.” De oppositie vraagt dat Jambon komt getuigen in de commissie. Zijn kabinet liet aan onze redactie weten dat hij daartoe ook bereid is.

Enkele agenten dienden op 24 februari 2018 een verwarde Jozef Chovanec, een Slovaakse aannemer, een kalmeringsmiddel toe en hielden hem zestien minuten lang in bedwang. Hij stierf later in het ziekenhuis. 2,5 jaar na de feiten blijven tal van vragen nog altijd onbeantwoord.

Waarom bleven de feiten zo lang onder de radar, ondanks officiële briefwisseling van de Slovaakse autoriteiten aan de FOD Buitenlandse Zaken? Ook het Comité P, dat de rol van de betrokkenheid van agenten onderzoekt, werd op de hoogte gesteld. Toch beweren de hoogste politieke leiders van ons land dat ze niet op de hoogte waren van de feiten. De hele heisa kostte al de kop van de baas van de luchthavenpolitie en de nummer 2 van de federale politie. Volgen er ook politieke consequenties?

“Kabinet-Jambon ontving Slovaaks ambassadeur”

Huidig minister van Justitie Koen Geens (CD&V) en huidig minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) gaven woensdag tekst en uitleg over de feiten. Maar al snel kwam De Crems voorganger, Jan Jambon (N-VA), in het vizier. Hij beweerde eerder door niemand op de hoogte te zijn gebracht, maar dat werd woensdag ontkend door De Crem.

“Op 2 maart 2018, een week na het overlijden, is de Slovaakse ambassadeur erover ontvangen op het kabinet-Jambon”, aldus de CD&V’er, die daar naar eigen zeggen dinsdag van op de hoogte werd gebracht door huidig minister van Buitenlandse Zaken Philippe Goffin (MR). “Op 2 juli 2018 heeft diezelfde ambassadeur het hier nog eens over tijdens een gesprek met de FOD Buitenlandse Zaken, waarover twee dagen later nog eens een verslag werd gestuurd naar de kabinetschef van Jambon.”

“Ook federale politie op de hoogte”

Ook de federale politie was trouwens op de hoogte van het overlijden van Chovanec, “maar niet van de videobeelden”, aldus De Crem. “Het incident was ook opgenomen in het persoverzicht van de federale politie. Volgens mij worden persoverzichten door alle betrokken belanghebbenden en leidinggevenden gelezen. Maar wat er aan de top van de politie gebeurd is, weet ik niet.”

Na De Crem was het de beurt aan Koen Geens. “Dinsdag werd beslist dat er alsnog een reconstructie van de feiten op de luchthaven komt, iets wat eerst (september 2019, nvdr.) geweigerd was door de onderzoeksrechter”, luidde het onder meer. Geens verklaarde echter nooit te zijn geïnformeerd over de zaak “ondanks veelvuldig contact” destijds (ten tijde van overlijden van Mawda, nvdr.) met Ignacio De La Serna, de procureur-generaal bevoegd voor politiegeweld. “Het onderzoek is na enkele uren al overgeheveld naar de onderzoeksrechter. Het parket is vanaf dat ogenblik niet meer actief betrokken. Dat verklaart waarom het parket mij daarover niet in kennis hoeft te stellen. Het is wel mogelijk dat ik ooit een persbericht heb gelezen (op 28 februari 2018 schreef persagentschap Belga al een Franstalig bericht over de feiten, nvdr.).”

Jambon gaat reageren

Na de getuigenis van De Crem en Geens namen enkele Commissieleden Jan Jambon zwaar onder vuur. “Het is absoluut noodzakelijk dat hij hier ook aan het woord komt”, aldus PS-fractieleider Ahmed Laaouej. Hij kreeg bijval van SP.A-fractieleidster Meryame Kitir: “Jambon heeft nagelaten te doen wat hij had moeten doen: de beelden opvragen en zijn verantwoordelijkheid nemen.”

Het huidige kabinet van de Vlaamse minister-president liet aan onze redactie weten dat ze “gaan uitzoeken wat in de commissie gezegd is en de minister-president daarna alle toelichting zal geven aan de commissieleden.”

Kamervoorzitter roept begeleidingscommissie samen

Kamervoorzitter Patrick Dewael roept volgende week maandag de begeleidingscommissie P en I samen over het dossier-Chovanec. Het gaat om de commissie in de Kamer die instaat voor de begeleiding van de Comités P (politie) en I (inlichtingendiensten). De vergadering vindt maandag om 14 uur plaats achter gesloten deuren.

Man sterft na politieoptreden in Charleroi: “Eén agent zat 16 minuten met zijn volle gewicht op zijn borstkas”

 (phu, pl, mtm)