Niet alleen de Europese Unie in haar geheel, maar ook elke individuele lidstaat moet tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Dat vindt het Europees Parlement, dat in de aanloop naar de onderhandelingen met de lidstaten zijn standpunt over de eerste bindende klimaatwet heeft vastgelegd.

De stemming over de klimaatwet vond woensdag plaats, maar wegens de vele digitale stemverrichtingen kon de uitslag pas donderdag worden bekendgemaakt.

392 parlementsleden drukten bij de eindstemming over de wet zoals hij woensdag werd geamendeerd op het groene knopje, 161 stemden tegen en 142 onthielden zich. Daarmee hebben de parlementsleden zich achter de tussentijdse doelstelling geschaard om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 al met 60% terug te dringen. Dat het amendement dat de huidige reductiedoelstelling van 40% stevig aanscherpt bij de stemming een nipte minderheid heeft gehaald, raakte woensdag al bekend. Eerder had de Europese Commissie voorgesteld de doelstelling op te schalen naar minstens 55%. Het parlement heeft daar dus 60% van gemaakt.

De parlementsleden vragen dat de Commissie ook een doelstelling voor 2040 voorstelt, na een impactanalyse. Zo moet worden gegarandeerd dat de EU op koers blijft om tegen het midden van de eeuw klimaatneutraal te worden. Een onafhankelijk adviesorgaan - de Europese Raad voor Klimaatverandering - moet de voortgang meten en nagaan of het gevoerde beleid consistent is.

Klimaatneutraliteit wordt van de EU, maar ook van elke individuele lidstaat verwacht. De parlementsleden vragen de EU-landen ook alle directe en indirecte subsidies aan fossiele brandstoffen uit te faseren tegen eind 2025. In de jaren na 2050 zou de EU een “negatieve uitstoot” moeten ontwikkelen. De parlementsleden dringen erop aan voldoende financiering te voorzien om deze ambitie waar te maken.

“Duidelijk signaal”

Volgens de Zweedse sociaaldemocrate Jytte Guteland, die de klimaatwet door het parlement loodste, zendt de stemming “een duidelijk signaal naar de Europese Commissie en de Raad (de lidstaten, nvdr.) in het kader van de onderhandelingen”. Haar fractiegenote Kathleen Van Brempt (SP.A) zegt dat de Klimaatwet voor duidelijkheid en voorspelbaarheid zorgt. Niet alleen bij de lidstaten, maar ook bij ondernemers die willen investeren in bijvoorbeeld energieproductie, mobiliteit of infrastructuur. “Hoe voorspelbaarder het beleid, hoe beter én gerichter de investeringsbeslissingen van bedrijven zullen zijn.”

CD&V-parlementsleden Kris Peeters en Cindy Franssen stemden voor de klimaatwet, maar hebben toch hun bedenkingen. “We zullen ons blijven verzetten tegen een reductie van 60%, omdat deze tussentijdse doelstelling onvoldoende wetenschappelijk en maatschappelijk onderbouwd is”, zegt Peeters. “Een uitgebreide studie van de Commissie toonde aan dat we met een tussentijdse ambitie van 55% de doelstelling voor een klimaatneutraal Europa tijdig zullen halen.” Franssen wil er dan weer over waken dat de sociale impact van de maatregelen die de ambities moeten helpen realiseren correct wordt ingeschat. “De meest kwetsbaren in onze samenleving mogen niet opnieuw de dupe worden.”

Bij Open VLD heeft Hilde Vautmans vóór de klimaatwet gestemd vanwege de aanpak en de ‘governance’ die erin vervat zit. Of zoals Kathleen Van Brempt het verwoordt: “De klimaatwet garandeert dat we geen 27 verschillende klimaatwetten of honderden van elkaar afwijkende ad-hocbeslissingen hebben in de lidstaten”. Ook Vautmans’ partijgenoot Guy Verhofstadt stemde voor de klimaatwet, Vlaams Belang stemde tegen, N-VA onthield zich.