De correctionele rechtbank van Antwerpen legde Kucam een celstraf van 8 jaar op en een boete van 696.000 euro. Het parket had tien jaar geëist. Ook zijn zoon en echtgenote werden veroordeeld, respectievelijk tot vier jaar en 40 maanden cel en boetes van 216.000 en 32.000 euro. De rechtbank verklaarde ook 522.000 euro aan geld en bezittingen van de familie Kucam verbeurd.

Volgens het Openbaar Ministerie maakte Kucam misbruik van zijn bevoorrechte positie als tussenpersoon voor het kabinet van toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) om honderdduizenden euro’s te verdienen aan de uitreiking van humanitaire visa voor christenen uit Syrië en Irak. De rechter onderschreef dat door hem schuldig te verklaren.

Visa

Kucam was initiatiefnemer voor een humanitaire reddingsoperatie voor Assyrische christenen in de door oorlog geteisterde landen. Hij was verantwoordelijk voor de screening van families en bepaalde wie op de lijsten met kandidaten voor een humanitair visum kwam. Hij liet mensen daarbij duizenden euro’s betalen voor een plaats op die lijsten.

Kucam stelde acht lijsten op met daarop 293 personen. Volgens de Dienst Vreemdelingenzaken kregen er 246 een visum, maar honderd van hen boden zich nooit aan voor een asielaanvraag. Zij gebruikten hun humanitair visum om door te reizen naar andere EU-landen, wat in strijd was met de voorwaarden voor het verkrijgen van een visum. Volgens het Openbaar Ministerie was Kucam daarvan ook op de hoogte.

Francken: “Niet goed te praten”

In een reactie zegt Theo Francken dat hij vindt dat mensensmokkelaars hard aangepakt moeten worden. “Ik heb altijd verklaard dat als Melikam Kucam schuldig bevonden zou worden door de rechtbank, hij ook streng gestraft moet worden. Dit valt op geen enkele manier goed te praten.”

De gewezen staatssecretaris blijft wel achter zijn beleid staan. “We hebben vele Syrische christenen kunnen redden uit de klauwen van ISIS. Kucam was binnen die operatie een van de vele contactpersonen voor de humanitaire luchtbrug, aangeduid door de Assyrische kerkgemeenschap uit Mechelen. Hij maakte volgens het vonnis misbruik van die functie, en dat op kap van de meest kwetsbaren. Een zware straf is dan ook gepast.”

Mahdi: “Had nooit mogen gebeuren”

“Dit had nooit mogen gebeuren”, zegt huidig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V). “We moeten in de toekomst alles in het werk stellen om te vermijden dat humanitaire visa misbruikt worden voor cliëntelisme.”

Mahdi zelf “wenst een transparantere rapportage over het toekennen van humanitaire visa”, benadrukt zijn kabinet in een persbericht. “De eerste gesprekken daarover met de diensten zijn opgestart”, klinkt het. Daarnaast wordt er gewerkt aan een uniforme registratie van humanitaire visa, om het parlement elk jaar te kunnen informeren.

Uit partij gezet?

Als het vonnis bekrachtigd wordt, zal Kucam uit de partij gezet worden door N-VA. “Kucam was al preventief geschorst en zal dat ook blijven gedurende een eventuele beroepsprocedure”, is dinsdag te horen bij de partij. “Zodra dit vonnis definitief bekrachtigd wordt, volgt een definitieve uitsluiting als lid van N-VA. Dat is de zwaarst mogelijke sanctie binnen de partijstatuten.”