De Europese leiders hebben maandagavond een hele reeks nieuwe sancties getroffen tegen Wit-Rusland, naar aanleiding van de kaping van een Ryanair-vliegtuig zondag en de arrestatie van opposant Roman Protasevitsj. Ze vragen Europese luchtvaartmaatschappijen om het Wit-Russische luchtruim voorlopig te vermijden en ontzeggen Wit-Russische maatschappijen de toegang tot het Europese luchtruim. Dat meldt de woordvoerder van Raadsvoorzitter Charles Michel op Twitter.

Verscheidene staatshoofden en regeringsleiders vroegen sinds zondagavond al om nieuwe maatregelen tegen het regime van de Wit-Russische president Aleksander Loekasjenko. Hij wordt verantwoordelijk geacht voor de gedwongen landing van het Ryanair-toestel op de luchthaven van Minsk. Charles Michel sprak van een “internationaal schandaal”, Commissievoorzitter Ursula von der Leyen nam het woord “kaping” in de mond. Alle leiders vragen de onmiddellijke vrijlating van Protasevitsj en zijn vriendin Sofia Sapega.

LEES OOK. Wie is Roman Protasevitsj, de man voor wie het Wit-Russische regime een Ryanair-vliegtuig kaapte? (+)

Op de top werd een akkoord gevonden over een breed pakket aan sancties. Europese luchtvaartmaatschappijen worden verzocht niet meer over Wit-Rusland te vliegen, maatschappijen uit Wit-Rusland mogen binnenkort het Europese luchtruim niet meer gebruiken en zullen ook niet meer welkom zijn in Europese luchthavens. Een concreet gevolg is dat het Wit-Russische Belavia geen vluchten tussen Charleroi en Minsk meer zal kunnen organiseren, zoals Belgisch premier Alexander De Croo had gevraagd.

Persoonlijke en economische sancties

De staatshoofden en regeringsleiders willen ook zo snel mogelijk sancties treffen tegen personen en entiteiten die betrokken zijn bij de kaping. De naam van Loekasjenko zal niet op die lijst staan want hij kreeg eind 2020 al een inreisverbod en een blokkering van zijn Europese tegoeden opgelegd. Dat gebeurde naar aanleiding van de gewelddadige onderdrukking van de protesten na de volgens de oppositie vervalste presidentsverkiezingen, waarmee Loekasjenko na een kwarteeuw aan de macht bleef.

De Europese leiders vragen de Commissie en buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell tot slot ook om gerichte economische sancties aan te nemen. Met de Letse diplomaten die maandag het land zijn uitgezet, drukken ze hun solidariteit uit.

In Europese kringen is te horen dat de sterke maatregelen het gevolg zijn van het feit dat Wit-Rusland de luchtvaartveiligheid en het leven van de passagiers aan boord van de Ryanair-vlucht in gevaar gebracht heeft.

Steun van Biden

Amerikaans president Joe Biden heeft al zijn steun uitgesproken voor de Europese sancties tegen Wit-Rusland.

“De Verenigde Staten veroordelen in de sterkst mogelijke bewoordingen de omleiding van het vliegtuig en de arrestatie” van Roman Protasevitsj, zei de Democratische president maandag in een verklaring. “Deze schandalige gebeurtenis en de video die de heer Protaseveitsj onder dwang lijkt te hebben gemaakt, zijn beschamende aanvallen op de politieke oppositie en de persvrijheid”, zei Biden, die opriep tot de vrijlating van de opposant.

“Ik sluit me aan bij de vele oproepen voor een internationaal onderzoek. Ik ben verheugd over het nieuws dat de Europese Unie heeft opgeroepen tot gerichte economische sancties en andere maatregelen, en ik heb mijn team gevraagd passende opties te overwegen om de verantwoordelijken op het matje te roepen, in nauwe samenwerking met de Europese Unie, andere bondgenoten en partners en internationale organisaties,” voegde hij eraan toe.

De Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan had een ontmoeting met Svetlana Tikhanovskaya, de Wit-Russische oppositieleidster die in ballingschap leeft in Litouwen, om “krachtige steun van de VS” uit te spreken voor de eis van het volk voor “democratie, mensenrechten en fundamentele vrijheden”, luidt het in een verklaring.