De Belgische overheden zijn nalatig geweest in hun klimaatbeleid, en dat Belgisch milieubeleid schendt de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten. Dat heeft de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel beslist, zo meldt de vzw Klimaatzaak op Twitter.

De vzw stapte in 2015 naar de rechter om de Belgische overheden te dwingen de gemaakte beloftes rond de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te respecteren. De klagers meenden dat de overheden de mensen- en kinderrechten schenden omdat ze de engagementen die ze opnamen op Europees en op mondiaal niveau niet respecteren en zo de burgers in gevaar brengen.

Klimaatminister respecteert uitspraak

Federaal minister van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) respecteert de uitspraak van het hof over het Belgische klimaatbeleid. Dat stelt ze donderdag in een persmededeling.

Khattabi (Ecolo) wijst erop dat het gaat om een veroordeling in rechte, zonder financiële of juridische gevolgen. Het neemt niet weg dat de federale regering de ambitie heeft om “meer te doen”, klinkt het in het mededeling.

De regering zal volgens de minister “alle federale hefbomen” aanwenden om de Europese uitstootdoelstellingen tegen 2030 te halen en tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Ze wil er ook op toezien dat de transitie sociaal rechtvaardig is. “Laten we ons klimaatbeleid niet in handen van de rechtbanken leggen, laten we onze verantwoordelijkheid nemen”, besluit Khattabi.

“Historisch vonnis”

De Belgische Klimaatzaak heeft een “historisch vonnis” opgeleverd. Dat zegt de Bond Beter Leefmilieu (BBL) donderdag in een reactie. “We hopen dat dit vonnis voor de cruciale versnelling zorgt die het klimaatbeleid nodig heeft en dat de rechtbank zo snel mogelijk concrete reductiedoelstellingen oplegt”, stelt Laurien Spruyt, expert Klimaat bij BBL.

Wat Spruyt betreft, komt het nieuws niet als een verrassing. “Ons land doet al jaren veel te weinig inspanningen voor het klimaat. We hebben heel wat achterstand in te halen. Volgens het internationale panel van wetenschappers van de Verenigde Naties moeten we onze wereldwijde uitstoot aan broeikasgassen tegen 2050 naar nul herleiden. Terwijl onze buurlanden hier volop hun schouders onder zetten, stelt België, en vooral Vlaanderen, zich vaak kritisch en onwillig op.”

Er moet nu een ander beleid komen, dat “visionair, gedurfd en goed gecoördineerd” is, meent Spruyt. In plaats van stapsgewijze verbeteringen moet er nu systeeminnovatie komen. Dan denkt BBL onder meer aan het elektrificeren van personen- en vrachtwagens, de modal shift naar openbaar vervoer en fiets, diepgaande energetische renovaties van gebouwen en een afbouw van de veestapel.

De vzw Kimaatzaak liet al weten dat ze in beroep gaat tegen het vonnis omdat de rechtbank geen concrete reductiedoelstellingen voor broeikasgassen heeft opgelegd aan de overheden. De vzw had geëist dat de rechtbank concrete reductiedoelstellingen zou vastleggen, waarbij België in 2025 minstens 42 procent minder broeikasgassen zou uitstoten, en in 2030 minstens 55 procent.

Anuna De Wever: “Dit is de boodschap waarmee we de straat opgingen”

Anuna De Wever is een tevreden activiste nadat de Brusselse Franstalige rechtbank van eerste aanleg de Belgische overheden heeft veroordeeld voor haar nalatige klimaatbeleid. “Dit is de exacte boodschap waarmee we de straat opgingen”, zegt het Youth for Climate-boegbeeld.

De Brusselse rechtbank oordeelde dat de Belgische overheden nalatig zijn geweest in hun klimaatbeleid, en dat het Belgisch milieubeleid de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten schendt. De uitspraak komt er nadat de vzw Klimaatzaak in 2015 naar de rechter stapte om de Belgische overheden te dwingen de gemaakte beloftes rond de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te respecteren.

“Het is heel belangrijk dat een écht ambitieus klimaatbeleid nu een prioriteit wordt. Het vonnis maakt duidelijk dat mensen rechtstreeks en persoonlijk een risico lopen door de klimaatcrisis. Het vonnis stelde ook vast dat België met het huidige beleid artikels 2 én 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens schendt. Die artikels gaan letterlijk over het recht op leven”, verduidelijkt De Wever.

Het woord ‘klimaatcrisis’ in de mond nemen, vindt De Wever al lang niet meer overdreven. Al is het volgens haar wel een gemiste kans dat de rechtbank geen concrete reductiedoelstelling heeft opgelegd.

“Die verantwoordelijkheid ligt nu bij de beleidsmakers. Om eindelijk de crisis als een crisis te tackelen”, zegt De Wever. “De wetenschap is duidelijk. We hebben minder dan tien jaar om de meest gevaarlijke gevolgen van de klimaatcrisis te voorkomen. Met het huidige beleid gaan we daar niet geraken en dan is het vonnis voor mijn generatie en de volgende generaties gemaakt”, besluit De Wever.