Al sinds 2009 is er een Europees verbod op dierproeven voor cosmetica. Sinds 2013 is het zelfs verboden om cosmetica in te voeren en te verhandelen als er een stof in zit die op dieren getest werd. En toch blijkt uit nieuw onderzoek dat er sinds het verbod proefdieren zijn ingezet voor 63 ingrediënten die alleen in cosmeticaproducten worden gebruikt, en die in Europa en het Verenigd Koninkrijk worden verkocht. Het gaat om meer dan honderd verschillende experimenten, op onder meer muizen en konijnen. De stoffen komen terug in een hele reeks producten: van dagcrèmes, tot lippenstiften, zonnecrème en haarproducten. “Wie in Europa naar de winkel gaat, mag er niet van uitgaan dat de producten die hij koopt niet op dieren getest zijn”, zegt Thomas Hartung in The Guardian. Hij is expert in alternatieve testmethodes aan de Amerikaans Johns Hopkins University en één van de auteurs van het onderzoek.

Label geeft geen zekerheid

Zelfs over producten met een label dat ze dierproefvrij zijn is geen zekerheid. Reden is dat het dierproefverbod botst met een andere wetgeving. Sinds 2007 is er een strenge chemicaliënwet die producenten verplicht te bewijzen dat de producten veilig zijn voor zowel de consument als de werknemers. Het Europees chemicaliënagentschap ECHA verplicht hen daarom soms om de stoffen tóch te testen op dieren. Ook wanneer fabrikanten zelf geen voorstander zijn en wanneer de proeven volgens de analyse ook niet strikt noodzakelijk zijn.

De praktijk moet dringend aan banden gelegd worden, zegt Michel Vandenbosch, voorzitter van GAIA. “Het verbod lijkt duidelijk, maar toch zijn er een paar sluiproutes gekomen.” De dierenrechtenorganisatie plant samen met het internationaal netwerk Cruelty Free Europe een burgerinitiatief. “We starten binnenkort een officiële procedure om de Europese Commissie te vragen om de chemicaliënwet aan te passen.”

Onnodige testen

Want ook buiten het gebruik voor cosmetica wordt er nog veel onnodig op dieren getest, stelt GAIA. In 2020 namen toxicologen van de organisatie de aanvragen bij ECHA onder de loep. Ze tekenden bezwaar aan tegen 540 aanvragen voor dierproeven en deden dat voor 76 daarvan met succes. “Niemand is gebaat bij nodeloos testen op dieren. Ook de bedrijven zelf zijn dikwijls geen vragende partij als er een even goed alternatief is”, zegt Vandenbosch.