Ondanks herhaalde sensibiliseringscampagnes en controleacties zit er niet meteen verbetering in de cijfers over ongevallen aan overwegen. Het aantal ongevallen ligt de laatste jaren steeds in dezelfde grootteorde (behalve in 2020, toen er wegens corona minder voertuigen waren op de wegen en er minder treinen reden). En ook het aantal doden varieert weinig: in 2021 vielen er voor de vierde keer in vijf jaar negen doden te betreuren.

De helft van de ongevallen wordt veroorzaakt door weggebruikers die de verkeersregels aan hun laars lappen, en bijvoorbeeld de overweg nog willen oversteken terwijl de slagbomen gesloten zijn en de lichten op rood staan. Vaak gaat het om buurtbewoners, die vermoedelijk denken dat ze de situatie kennen en dat hen niets kan overkomen. Infrabel roept nog eens op om de regels te respecteren.

Bijna even belangrijk is onvoorzichtig gedrag (zowat 40 procent van de ongevallen). Het gaat dan bijvoorbeeld om weggebruikers die zich vergissen en te vroeg afdraaien, waarna ze zich vastrijden op de sporen. Infrabel stelt vast dat aanrijdingen in dergelijke gevallen soms te vermijden zijn. Want omstaanders met de beste bedoelingen verliezen veel tijd met pogingen om het voertuig nog van de sporen te krijgen voordat de overweg sluit en er een trein aankomt. Als ze daar niet in slagen, is een aanrijding zo goed als onvermijdelijk omdat de trein niet meer op tijd kan stoppen.

De spoornetbeheerder roept mensen op om in zo’n geval allereerst iedereen in veiligheid te brengen en daarna zo snel mogelijk de hulpdiensten te bellen. Het treinverkeer kan dan worden stilgelegd, zodat het niet tot een aanrijding komt. Infrabel wijst erop dat overwegen zijn uitgerust met een “identiteitskaart”, een sticker met informatie zoals het nummer van de spoorlijn en de overweg en de ligging ervan. Die info kan worden doorgegeven aan de hulpdiensten.

Volgens cijfers van Infrabel leidden in totaal 311 incidenten aan overwegen (niet alleen aanrijdingen, maar ook afgereden slagbomen, beschadigde bovenleiding ...) vorig jaar tot ruim 28.400 minuten vertraging, of gemiddeld 1 uur en 18 minuten per dag.

Het Belgische spoorwegnet telt momenteel 1.650 overwegen. Sinds de oprichting van Infrabel in 2005 daalde dat aantal met meer dan 420. In 2021 werd er ongeveer 39 miljoen euro geïnvesteerd in de vervanging en vernieuwing van overwegen.