Gruwelijke beelden. Van onthoofde mensen of personen die in stukken zijn gesneden. De federale procureur en de procureurs-generaal die woensdag in de Kamer kwamen getuigen over hun aartsmoeilijke strijd tegen de misdaad hadden er lang over nagedacht, maar toonden ze toch. Om aan te geven hoe gewetenloos en onverbiddelijk de georganiseerde criminaliteit momenteel werkt. Er niet tegen strijden, is geen optie. Maar door een gebrek aan speurders en voldoende budgetten dreigt het schip bij de FGP te kapseizen.

Heel nieuw is de boodschap niet. De commissaris-generaal van de politie Marc De Mesmaeker – die volgende week ook naar de Kamer komt – trok vorige maand ook al aan de alarmbel over een gebrek aan middelen. Dat de regering deze legislatuur wel meer dan 300 miljoen euro investeert in de politie in het algemeen, is een goede zaak, maar dat er tegelijkertijd ook 83 miljoen moet worden beknibbeld, dat is volgens hem onaanvaardbaar.

Bijzonder opvallend was dat De Mesmaeker, en vooral de FGP, woensdag in de commissie Binnenlandse Zaken en Justitie de bijna volledige top van het openbaar ministerie achter zich kreeg. Met de boodschap dat het zo niet langer kan. Door een gebrek aan personeel, en vooral gespecialiseerde speurders, kunnen belangrijke dossiers van fiscale fraude, maar ook van zwaar banditisme gewoon niet meer worden onderzocht. Brussel moet het voor de strijd tegen banditisme met 45 speurders doen, tegenover 69 twintig jaar geleden. In Antwerpen zijn er in totaal maar 450 speurders, op een kader van 603.

LEES OOK. Topman federale politie: “Ofwel meer geld, ofwel stoten we taken af”

Antwerps procureur-generaal Patrick Vandenbruwaene noemde de situatie catastrofaal. Volgens zijn procureur Franky De Keyzer is het zelfs niet meer mogelijk om een goed beeld te krijgen van de terroristische dreiging. “Dit is geen ­manier van werken voor een beschaafd land als het onze. We dreigen de strijd tegen de georganiseerde misdaad te verliezen,” verklaarde hij.

Het personeelstekort is een oud zeer, maar het Sky ECC-onderzoek – waarbij de overheid miljoenen versleutelde berichten van de georganiseerde misdaad kon onderscheppen – slorpt met 309 onderzoeken zoveel tijd en personeel op dat er elders grote graten vallen en grote dossiers niet meer kunnen worden onderzocht. “Als ik zulke dossiers twee jaar geleden had laten ­vallen, had men me gek verklaard. Gezien de hoeveelheid informatie is een instorting van het systeem een reëel risico,” waarschuwde federaal procureur Frédéric Van Leeuw.

Om het tij te kunnen keren, vragen de magistraten en de FGP aan de regering veel meer middelen. 35 à 40 miljoen euro extra. Dat is een verdubbeling van het huidige budget. En er moeten zo’n 1.000 extra speurders bij komen. Opvallend was de boodschap dat de alarmkreet eind vorig jaar al werd overgemaakt aan de regering, maar dat er niets mee werd gedaan. “Men zou het oppikken. Maar op de een of ­andere manier is onze vraag ergens op een rotsbodem gevallen,” zei de Brusselse procureur-generaal Johan Delmulle.

Delmulle wees vooral met de vinger naar Annelies Verlinden. Hij wees erop dat minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) extra personeel voor Justitie voorziet, maar dat die investeringen niet rendabel dreigen te zijn door het gebrek aan speurders bij de politie. De versterking van het openbaar ministerie dreigt dus zijn doel te missen omdat er geen onderzoekers zijn, liet hij optekenen.

Een reactie van de betrokken ministers viel donderdagvoormiddag nog niet te rapen. Die komt er in de namiddag zeker, aangezien verschillende partijen tijdens het vragenuurtje in de Kamer vragen stellen over de noodkreet.

Woensdag schaarden alvast alle partijen zich achter de wens om meer middelen uit te trekken voor de FGP, ook alle meerderheidspartijen. CD&V-Kamerlid Franky Demon benadrukt wel dat zijn minister Annelies Verlinden al voor 200 extra speurders heeft gezorgd en dat er tegen 2024 honderd miljoen euro extra naar politie gaat, maar geeft ook toe dat het nog meer moet zijn. “Ik hoorde iedereen van links tot rechts pleiten voor meer middelen voor veiligheid en de FGP. Dat delen we. En we hopen dat alle coalitiepartijen hun woord houden rond de budgettafel en bereid zijn om de minister meer middelen toe te kennen.”

Ook Bert Moyaers (Vooruit) vindt dat er dringend extra middelen moeten komen. “Dat we onderzoeken moeten laten vallen omdat er een gebrek aan mankracht is, is gewoon onaanvaardbaar. Dit is een zeer slecht signaal en zet heel ons veiligheidssysteem op losse schroeven”.

Ook voor de Vlaamse liberalen moet alles eraan gedaan worden om de georganiseerde misdaad aan te pakken. “Antwerpen is de internationale draaischijf voor de drugshandel, er worden mensen gelyncht, er wordt met granaten gegooid. Hier moeten we zwaar op inzetten. Als dat ten koste gaat van andere, minder prioritaire zaken, dan moet dat maar. Maar veiligheid en koopkracht zijn nu de belangrijkste thema’s,” stelt Tim Vandenput (Open VLD).

Job aantrekkelijker maken

De groenen noemen de toestand onaanvaardbaar. “Deze regering investeert al meer in politie, maar dit moet sneller resultaat opleveren op het terrein. Er moeten ook dringend meer middelen vrijgemaakt worden. We kiezen op dit moment ervoor een deel van de georganiseerde criminaliteit vrij spel te geven. Dit houdt risico’s in voor de samenleving”, zeggen de groene Kamerleden Eva Platteau en Stefaan Van Hecke.

Iedereen wijst wel op het probleem van de rekrutering van gespecialiseerde speurders. Ze zijn moeilijk te vinden, zeker in een economie waar er al enorme tekorten zijn op de arbeidsmarkt. Net daarom moet ook de job aantrekkelijker worden gemaakt, klinkt het.

Oppositiepartij N-VA hekelt dat de regering de alarmkreten van de FGP en de magistratuur nog altijd niet heeft opgepikt. “De georganiseerde misdaad is ons land in handen aan het nemen bij gebrek aan actie en politiek getouwtrek tussen de ministers Van Quickenborne en Verlinden. De rechtsstaat is in gevaar, zo veel is duidelijk,” zegt Christophe D’Haese.