De telescoop van de ESA heeft ontdekt dat er in onze melkweg sterren aanwezig zijn die vanuit een ander sterrenstelsel gemigreerd zijn. Dat kon bepaald worden door de hoeveelheid zware metalen in de ster, die kan bepalen waar in het universum de ster ongeveer ontstaan is.

“Ons melkwegstelsel is een prachtige smeltkroes van sterren”, zegt Alejandra Recio-Blanco van het Observatoire de la Côte d’Azur in Frankrijk. “Deze diversiteit is uiterst belangrijk, want ze vertelt ons het verhaal van de vorming van ons melkwegstelsel. Het toont de migratieprocessen binnen ons sterrenstelsel en de aantrekking vanuit externe sterrenstelsels. Het laat ook duidelijk zien dat onze zon, en wij, allemaal deel uitmaken van een steeds veranderend systeem, gevormd dankzij de samenvoeging van sterren en gas met een verschillende oorsprong.”

Daarnaast vertelt die chemische opmaak onderzoekers ook iets over de concrete oorsprong van een ster. Hoe dichter bij het centrum van de melkweg ze ontstaan is, hoe meer zware metalen een ster bevat. Daardoor bevatten sommige sterren meer zware metalen dan anderen. Die metalen worden namelijk aangemaakt door sterren zelf, en zijn niet afkomstig uit de oerknal. Wanneer een ster afsterft, komen die stoffen vrij in het interstellaire medium en kan daaruit een nieuwe ster ontstaan.

Ook “sterbevingen” ontdekt

De Gaia-telescoop heeft nog een verrassende ontdekking gedaan, staat in het persbericht. Ondanks het feit dat de telescoop niet gebouwd is om ze te detecteren, heeft hij toch “sterbevingen” ontdekt. Dat zijn tsunami-achtige bewegingen die die vorm van een ster veranderen, waardoor ze normaal ook moeilijker te onderscheiden zijn. Deze onverwachte ontdekking is echter wel belangrijk. “Sterbevingen leren ons veel over sterren, met name over hun inwendige processen. Gaia opent een goudmijn voor de ‘asteroseismologie’ van massieve sterren”, zegt Conny Aerts van de KU Leuven.

De ESA wil met de Gaia-missie een gedetailleerde kaart van de melkweg maken, waarmee astronomen de geschiedenis en structuur van onze melkweg beter kunnen begrijpen.

Belgische bijdrage laat toe gevaar van asteroïden naar aarde af te wenden

De Koninklijke Sterrenwacht van België heeft in samenwerking met ESA dan weer de banen van een grote groep asteroïden en hun positie kunnen bepalen. De ontdekking kadert in het Gaia-onderzoeksproject. Met de waarnemingen van de telescoop, een Europese ruimtemissie waarmee het ESA een gedetailleerde kaart van de melkweg wil maken, zodat astronomen de geschiedenis en structuur van onze melkweg beter kunnen begrijpen, heeft het KSB nauwkeurige banen kunnen berekenen voor zo’n 150.000 asteroïden in onze melkweg. Op basis van die banen kan de positie van een asteroïde beter berekend worden en kunnen astronomen met meer zekerheid zeggen waar die de aarde zal passeren.

Het valt soms voor dat zo’n asteroïde een ster bedekt, waardoor zijn schaduw vanop de aarde te zien is. Maar waar die schaduw precies zou komen, kon niemand met zekerheid voorspellen. Vaak zat er een speling van enkele honderden kilometers op. Doordat de KSB nu voor 150.000 asteroïden de baan heeft kunnen berekenen, wordt het voorspellen van zo’n bedekking veel nauwkeuriger. Hierdoor kan aan het publiek kenbaar gemaakt worden waar en wanneer een asteroïde een ster zal passeren en kunnen geïnteresseerden hun telescoop klaarzetten om het fenomeen te zien gebeuren. Voor astronomen zijn deze waarnemingen overigens erg nuttig. Als voldoende mensen het tijdstip van verdwijnen en terugkeren van de ster doorgeven, kunnen wetenschappers de fysieke eigenschappen van de asteroïde bepalen.

Maar de vaststelling van de banen van asteroïden kan ook een hoger doel dienen. “Als ooit een asteroïde gevonden wordt op een ramkoers naar de aarde, zullen we zo beter in staat zijn om een strategie te bepalen om het gevaar af te wenden”, klinkt het bij het ESA en KSB.