“De synagoge wordt vandaag niet ingewijd,” benadrukt André Gantman. De N-VA politicus was de ‘ceremoniemeester’ van dienst. “Dat gebeurde al na de bouw in 1893 en een tweede keer na de Tweede Wereldoorlog, toen de nazi’s het interieur kort en klein sloegen. Dit is dus een plechtige heropening.”

Geert Bourgeois bij de kraag

De synagoge op het Zuid werd in neo-Moorse stijl neergezet en was de eerste grote Joodse gebedsruimte in Antwerpen. Ze wordt ook wel de Hollandse Sjoel genoemd – de financiering kwam namelijk van de nazaten van Joodse immigranten uit Nederland. In 1976 werd het gebouw als monument beschermd.

Begin deze eeuw liep het mis: “Door de werken aan de Leien, met name het wegpompen van grondwater, werden de houten steunpilaren aan lucht blootgesteld en begonnen ze te rotten. Dat zorgde voor ernstige stabiliteitsproblemen en op een gegeven moment donderde een deel van het plafond naar beneden.”

Gantman: “Er moest iets gebeuren en ik nodigde toenmalig Vlaams minister-president Geert Bourgeois uit om een kijkje te komen nemen. Toen we samen de schade bekeken, werd hij door een politieagent bij de kraag gepakt. Met de boodschap: ‘Hier niet hé. Dit stuk plafond kan op eender welk moment instorten!’ Mogelijk daarom kwam de renovatie daarna in een stroomversnelling,” lacht Gantman.

“Dat komt hier nooit goed”

Alles, van aanbestedingen over architecten tot de financiering, werd vervolgens snel geregeld. Maar dankzij technische problemen duurde het toch tien jaar voor de synagoge opnieuw kon openen. “We kwamen hier tijdens de werken regelmatig kijken en dachten: dit komt hier nooit goed. Maar het is uiteindelijk dus toch gelukt en het ziet er nu geweldig uit.”

Maar wat is een synagoge eigenlijk? “Hier wordt uiteraard gebeden, maar niet alleen tijdens de sabbat of hoogdagen zoals Jom Kipoer. Het is ook een plek waar onderricht gebeurt over de Thora en andere heilige geschriften. Betekenis van synagoge is ‘huis waar mensen samen komen’.”

André Gantman sluit af: “Hier zijn vandaag alleen gelukkige mensen. De renovatie heeft veel tijd gekost en de heropening moest wegens corona ook nog eens worden uitgesteld. Maar het resultaat is echt schitterend!”