Maandag waren ongeveer duizend mensen aanwezig in het winkelcentrum van Krementsjoek toen het luchtalarm afging. “Gelukkig konden veel mensen op tijd buiten geraken”, volgens Oekraïens president Volodimir Zelenski, “maar er waren nog mensen binnen: medewerkers, sommige bezoekers...”, toen de raket insloeg. De beelden van de inslag laten niets aan de verbeelding over: het gebouw staat in lichterlaaie, mensen vluchten en lokale journalisten hebben het over “gruwelijke taferelen”.

Volgens de autoriteiten kwamen bij de raketinslag al zeker 16 mensen om het leven en raakten 59 mensen gewond, van wie bijna de helft in kritieke toestand is. De vrees is erg groot dat het aantal slachtoffers de komende uren nog fors zal oplopen. Ruim 40 mensen werden al als vermist opgegeven, meldt het openbaar ministerie. Het dak van het gebouw kwam op veel plaatsen naar beneden en muren vielen omver. Een oppervlakte van ruim 10.000 vierkante meter stond in brand, volgens Zelenski.

Kirilo Timosjenko, het plaatsvervangend hoofd van het kabinet van president Zelenski, postte op Telegram een video van het brandende winkelcentrum. Op de beelden is een grote rookpluim te zien, net als de brandweer die in groten getale aanwezig was. Ruim 300 brandweermannen hadden meer dan vier uur nodig om het vuur te blussen.

Reddingswerkers zijn onder het puin op zoek naar overlevenden. “We hebben er geen idee van hoeveel mensen daar nog kunnen liggen”, zei de baas van de veiligheidsdiensten op de lokale televisie.

De officier van justitie van Krementsjoek, Mykola Lukash, vertelde aan The Guardian: “We hebben geen lichamen van kinderen gevonden. Veel lichamen zijn verbrand. We moeten DNA-tests uitvoeren. Op dit moment zijn 14 lichamen hier ter plaatse gevonden en 1 andere overleed in het ziekenhuis. We hebben ook 6 lichaamsfragmenten gevonden: armen, benen enzovoort.” Volgens Lukash zullen dinsdag grotere kranen en ander materiaal uit Kiev aankomen voor de reddingsoperatie.

Terreur en oorlogsmisdaad

“Het is zinloos te hopen op beschaving en menselijkheid van Rusland. We kunnen het aantal slachtoffers onmogelijk voorspellen”, zei president Volodimir Zelenski na de inslag. “Rusland is de grootste terreurorganisatie ter wereld geworden. Alleen totaal geschifte terroristen schieten raketten af op zo’n doelwit.”

Dmitro Lunin, gouverneur van de regio Poltava Oblast, verklaarde: “De Russische bezetters hebben een raket afgevuurd op een winkelcentrum waar op dat moment meer dan duizend burgers aanwezig waren. Het winkelcentrum staat in brand en reddingswerkers zijn het vuur aan het bestrijden. Dit is alweer een Russische oorlogsmisdaad. Een misdaad tegen de mensheid. Dit is een openlijke en cynische terreurdaad tegen de burgerbevolking.”

“Willekeurige aanvallen op onschuldige burgers zijn een oorlogsmisdaad”, zeggen ook de leiders van de G7, die bijeen zijn voor een top in Duitsland, in een verklaring. Ze “veroordelen formeel de afgrijselijke aanval” en verzekeren dat de Russische leider Vladimir Poetin hiervoor “verantwoording zal afleggen”. Dinsdag zal de Veiligheidsraad bijeenkomen voor een spoedvergadering over het Russische oorlogsgeweld.

Drie mogelijke motieven ziet Vadim Denisenko, adviseur van het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. “Het eerste, zonder twijfel, is paniek zaaien. Het tweede is onze infrastructuur vernietigen. En het derde is de inzet verhogen om het beschaafde Westen te overtuigen om opnieuw rond de tafel te gaan zitten.”

Het luchtmachtcommando van Oekraïne zei in een verklaring dat Rusland het winkelcentrum bestookte met twee X-22 kruisraketten die werden afgevuurd door Tu-22M langeafstandsbommenwerpers. Volgens Kiev vuurden de vliegtuigen hun raketten af terwijl ze in de lucht waren boven de Russische regio Koersk, gelegen nabij de Oekraïense grens.

4.700 burgerslachtoffers

Oekraïne verdedigt zich al meer dan vier maanden tegen een Russische inval. De Verenigde Naties hebben tot dusver meer dan 4.700 burgerslachtoffers geteld, maar gaan, net als de Oekraïense regering, van een veel hoger dodental uit. De voorbije dagen leek Rusland al een versnelling hoger geschakeld wat luchtaanvallen op Oekraïense doelwitten betreft: zaterdag en zondag werden er meer dan 65 uitgevoerd. Dat gebeurde ook in hoofdstad Kiev, waar één iemand om het leven kwam.

Het is ook niet de eerste keer in de oorlog dat Krementsjoek het doelwit is van Russische luchtaanvallen. Onder meer een olieraffinaderij werd volledig vernield, ook andere gebouwen liepen aanzienlijke schade op. De stad telt 217.000 inwoners en is een van de belangrijkste industriële steden van Oekraïne, vlak naast de rivier Dnipro.