De commissie Burgerlijke Vrijheden keurde de update van het befaamde Sargentini-rapport uit 2018 met een grote meerderheid goed. Het was op basis van dat rapport dat het Europees Parlement besliste een artikel 7-procedure te openen tegen Hongarije. Die kan het land ultiem een schorsing van zijn stemrecht in de Raad opleveren.

Desondanks is de toestand van de rechtsstaat er de afgelopen vier jaar niet beter op geworden in Hongarije, wel integendeel. Volgens de parlementsleden kent het land nu een “hybride regime van electorale autocratie”. Het bewind van premier Viktor Orban geeft reden tot bezorgdheid over onder andere het functioneren van het grondwettelijke en electorale systeem, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en andere instellingen, corruptie en belangenvermenging, de vrijheid van meningsuiting, LGBTIQ-rechten, de rechten van minderheden en de rechten van migranten, asielzoekers en vluchtelingen. De regering-Orban onderneemt dan ook “doelbewuste en systematische” pogingen om de Europese waarden te ondermijnen, zegt het parlement.

Ook Europese Raad treft schuld

De Raad, de instelling die de EU-lidstaten vertegenwoordigt, heeft daar mee schuld aan, zo luidt het, want hij doet niets om de achteruitgang van de democratie in Hongarije te stoppen. Het is namelijk de Raad die zich over de artikel 7-procedure moet buigen, maar nergens staat dat er unanimiteit vereist is om een ernstig risico op de schending van de Europese waarden vast te stellen of concrete aanbevelingen en deadlines te stellen, argumenteren de parlementsleden. Ze waarschuwen dat de Raad zelf de rechtsstaat met de voeten dreigt te treden als hij nog langer talmt.

De Europese Commissie wordt dan weer opgeroepen alle middelen die ze tot haar beschikking heeft in te zetten, in de eerste plaats het rechtsstaatmechanisme dat kan resulteren in een opschorting van Europese subsidies aan Boedapest. In april besliste de Commissie al dat nieuwe mechanisme tegen Hongarije in te zetten, maar voorlopig heeft dat nog niet in sancties geresulteerd. Het Parlement vraagt de Commissie ook om het Hongaarse herstelplan voorlopig niet goed te keuren en het land uit te sluiten van bepaalde cohesieprogramma’s.

Net woensdag stelt de Commissie een nieuw rapport voor over de toestand van de rechtsstaat in de verschillende EU-landen. Het is uitkijken naar wat ze te zeggen heeft over Hongarije en over Polen, dat andere zorgenkind.

In september debatteert en stemt de plenaire vergadering van het Europees Parlement over het Hongarije-rapport dat nu in commissie is aangenomen. “Dit is niet langer houdbaar, wij verwachten nu actie en zullen tijdens de plenaire zitting opnieuw het vuur aan de schenen leggen van de Raad en de Commissie”, kondigt Hilde Vautmans (Open VLD) al aan.