Een eenmalige premie tussen 2.000 en 3.500 euro per opvang van asielzoekers. Dat krijgen de lokale besturen van staatssecretaris Nicole de Moor als ze op hun grondgebied extra opvangplaatsen creëren. Dat blijkt uit een brief die zij vrijdag samen met Fedasil naar de burgemeesters heeft gestuurd. “Het is de eerste keer dat we hiervoor een extra premie geven”, laat de woordvoerster van Fedasil weten. “Elke plaats telt op dit moment.”

LEES OOK. Niet alleen opvang van asielzoekers gaat stroef, ook bij terugsturen loopt het mank (+)

Ons land kampt met de grootste opvangcrisis sinds de vluchtelingencrisis van 2015-2016. In de eerste helft van dit jaar alleen al zijn er 16.000 asielaanvragen gedaan, bovenop de 50.000 Oekraïense vluchtelingen die erbij zijn gekomen, en intussen lopen de opvangplaatsen over. In de brief somt staatssecretaris De Moor de maatregelen op die ze al heeft genomen om die opvangcrisis te bestieren, onder meer door extra asielcentra en extra personeel. Maar ze rekent dus ook op de gemeenten, al spreekt ze tegelijk dreigende taal. Ze wijst erop dat zij een verplichte spreiding over de gemeenten zou kunnen invoeren, “zoals wettelijk voorzien en zoals bijvoorbeeld in Nederland gebeurt”. Maar ze rekent erop dat dit niet nodig zal zijn: “Wij blijven het pad van de vrijwilligheid bewandelen en hopen dus op uw engagement te rekenen.”

1.000 voor Oekraïners

Vanuit het zogenaamde Impulsfonds komt daarom nu een extraatje, bovenop de dagvergoeding die de gemeenten sowieso per opvangplaats krijgen. De bedragen liggen een stuk hoger dan de premies die de Vlaamse regering aan de burgemeesters gaf om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Dat ging toen om 1.000 euro per opvang. Nu is er een premiesysteem dat is ingedeeld volgens type opvang (kamer in gedeelde woning of individuele woning) en type asielzoeker (niet-begeleide minderjarigen of anderen).

Voor een kamer voor een alleenstaande in een gedeeld huis krijgt de gemeente zo 2.000 euro. Voor een huis met drie kamers komt dat dan op 6.000 euro. Een individuele woning voor een gezin is goed voor 2.500 euro. Voor niet-begeleide minderjarigen – die begeleid moeten worden – is dat 3.000 euro (in een gedeelde woning) of 3.500 euro (individuele begeleiding).

LEES OOK. Hoe Nederland en België opvangcrisis allebei zelf gecreëerd hebben, maar onze noorderburen nu met joekel van politieke crisis zitten (+)

Maar die bedragen lijken de gemeenten niet te overtuigen. “Al onze opvangplaatsen zitten vol”, zegt Peter Reekmans, die als burgemeester van Glabbeek de brief ook heeft gekregen. “We kunnen niet zomaar huizen toveren. We zitten aan onze limiet, en die premies gaan daar niks aan veranderen.”

Dat laat ook de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) weten. “Het gaat voor ons niet om het geld”, zegt woordvoerster Nathalie Debast. “De rek is er gewoon uit, na het jarenlange jojobeleid. Eerst moesten de gemeenten extra plaatsen creëren, daarna weer afbouwen en nu weer meer. Bovendien zijn er nauwelijks nog plaatsen. De gemeentebesturen zouden op de privémarkt moeten gaan huren, maar dan concurreren ze met hun eigen inwoners, die het al moeilijk hebben om een huurhuis te vinden.”