Inzet van het overleg is de zogenaamde welvaartsenveloppe. Dat is een budget om de komende twee jaar de uitkeringen – vooral de laagste uitkeringen – op te trekken, bovenop de index. Het gaat in het bijzonder om werkloosheidsuitkeringen, de uitkeringen voor ziekte en invaliditeit en de pensioenen. In die enveloppe zit meer dan 900 miljoen euro. Het was de bedoeling dat de sociale partners tegen 15 september een advies uitbrachten over de verdeling. Maar dat overleg is mislukt, zo blijkt.

Vakbonden: “Snelle beslissing nodig van regering”

Het gemeenschappelijk vakbondsfront vraagt de regering nu een snelle beslissing om de welvaartsenveloppe te verdelen, gezien de “ongekende koopkrachtcrisis” en de “zeer moeilijke winter voor de deur”. Dat moet er voor zorgen dat heel wat sociale uitkeringen op 1 januari 2023 kunnen stijgen.

Concreet bepleiten ACV, ABVV en ACLVB een verhoging van de minima met minstens 2 procent over twee jaar, met bijzondere aandacht voor de minima die zich sterk beneden de Europese armoedegrens en soms zelfs beneden het leefloon bevinden. Ze vragen ook een verhoging van de berekeningsplafonds voor de pensioenen over twee jaar tijd met 4 procent. En ze vragen een verhoging van de lopende uitkeringen – zoals de oudste pensioenen –, het vakantiegeld voor gepensioneerden en de inhaalpremie voor langdurig zieken.

Werkgevers: “Willen wel degelijk akkoord”

De vakbonden wijzen naar de werkgevers: die weigerden systematisch om de werkzaamheden op te starten, klinkt het. Maar de werkgevers zijn wel degelijk bereid om te onderhandelen over de uitkeringen. “Maar wij willen onderhandelen over een globaal pakket, dus ook over de actieven”, zegt Monica De Jonghe, directeur-generaal van het Verbond van Belgische Ondernemingen in een reactie.

“De vakbonden proberen ons de schuld in de schoenen te steken”, aldus De Jonghe. “Het is nog nooit gelukt om voor 15 september een gemeenschappelijk advies over de uitkeringen uit te brengen. Nu houden ze wel vast aan de wet, terwijl ze de loonwet niet willen respecteren”.

De werkgevers vrezen dat een nieuwe werkloosheidsval ontstaat als de uitkeringen stijgen, terwijl de lonen niet in dezelfde mate zouden stijgen. De Jonghe wijst ook op het beperkt budget van de regering. “De vakbonden willen iedereen iets geven. Maar misschien kunnen we een deel van de enveloppe ook gebruiken voor de actieven. Misschien zouden we de eenoudergezinnen wat extra kunnen geven.” De Jonghe vreest dat ook de regering niet zal kunnen beslissen. “Dezelfde tegenstelling is ook in de regering terug te vinden.”

Minister Dermagne: “Regering wil volgende week voorstel doen”

Nu de sociale partners er niet in geslaagd zijn om een akkoord te vinden, wil de regering begin volgende week een voorstel over die welvaartsenveloppe doen. Dat zegt vicepremier en minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) in een reactie.

“Aangezien er geen akkoord is gevonden tussen de sociale partners, zullen de voogdijministers een voorstel doen, zoals dat in de procedure wordt voorzien. We mikken daarvoor op begin volgende week”, klinkt het. Die voogdijministers zijn naast Dermagne minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) en minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie Karine Lalieux (PS).

Volgens Dermagne staat de omvang van de welvaartsenveloppe niet ter discussie. Dat is immers zo vastgelegd in het regeerakkoord, zegt hij. Een regeringsbron wijst erop dat premier Alexander De Croo in een nota voor het Overlegcomité alvast heeft laten inschrijven dat de welvaartsenveloppe volledig zal worden toegekend, in de context van de koopkrachtdiscussie.

Dat de werkgevers nu verwijzen naar de aanpak van de toenmalige regering-Di Rupo om een wijziging te bepleiten, gaat niet helemaal op, luidt het ook. “Daar lag de situatie anders, het stond reeds ingeschreven in het toenmalige regeerakkoord.”