Met Queer Up kent het Limburgse studentenleven eindelijk een vereniging voor de LGBTQ-gemeenschap. “Er was op de universiteit nood aan een safe space, een veilige plek waar studenten die zich niet als hetero identificeren helemaal zichzelf kunnen zijn”, zegt medeoprichter Rafique Shah (31).

Rafique kwam een jaar geleden naar Hasselt voor zijn doctoraat aan het Instituut voor Mobiliteit (IMOB) van de UHasselt. Toen de doctoraatsstudent binnen de muren van de universiteit een LGBTQ-vereniging (lesbian, gay, bisexual, transgender en queer, nvdr) zocht om zich bij aan te sluiten, bleek die tot zijn verbazing niet te bestaan. “Terwijl daar volgens mij wel een grote nood aan is. Hier stromen elk academiejaar heel wat jongeren toe die onzeker zijn over hun seksualiteit, niet passen in de traditionele patronen en worstelen met hun gevoelens. De aanwezigheid van een vereniging waar ze bij kunnen aankloppen, haalt die jongens, meisjes en non-binaire personen uit hun isolement. Zien dat er nog mensen zijn zoals jou geeft zelfvertrouwen. Precies daarom ben ik vorig jaar samen met Floris, een andere doctoraatsstudent, beginnen nadenken over de opstart van een studentenvereniging voor holebi’s en transgenders in de schoot van UHasselt.”

Hoe verliep de opstart?

“Jaren geleden was er in Limburg blijkbaar al een gelijkaardige studentenvereniging, Inderdaad. Maar die is een stille dood gestorven. De mensen van het Regenbooghuis (centrum rond seksuele en genderdiversiteit in Hasselt, nvdr) waren gelukkig vanaf dag één erg enthousiast en hebben mee hun schouders onder ons project gezet. Ook UHasselt juichte ons initiatief toe, waardoor we dit academiejaar officieel van start zijn kunnen gaan.”

Hoe zie jij de rol van Queer Up in het studentenleven?

“We zijn er voor alle studenten van de PXL, UCLL en UHasselt. Het feit dát er binnen de muren van de universiteit of hogeschool een vereniging is waar iedereen zichzelf kan zijn, zonder vooroordelen of taboes, doet volgens mij al veel. Limburg is en blijft een landelijke provincie. Heel vriendelijke mensen, maar best conservatief in vergelijking met de grootsteden. Met Queer Up bieden we studenten van de LGBTQ-gemeenschap een netwerk van gelijkgestemden. Zonder de stress dat iemand over hun keuze zal oordelen. Zo was er een jongen die tijdens onze eerste meeting aangaf dat hij zich niet durfde kleden zoals hij eigenlijk wou, uit angst voor negatieve reacties van medestudenten. Die was blij dat hij zijn hart kon luchten.”

Hoeveel leden telt de vereniging intussen?

“Er hebben zich al zo’n dertig mensen aangemeld, zowel van de PXL, UCLL als UHasselt. Maar je moet geen lid zijn om naar onze activiteiten te komen. Onze deur staat open voor iedereen die met vragen zit. We vragen geen lidgeld, hebben geen kernbestuur en organiseren ook geen voorzittersverkiezingen. Hier is iedereen gelijk. Zonder praeses, voorzitter of secretaris. Elk lid heeft een gelijke stem en kan voorstellen doen om onze werking te verbeteren. Uiteraard zijn ook hetero’s welkom als ze meer willen leren over seksualiteit, diversiteit en genderkeuze.”

Je bent opgegroeid in Zuid-Azië, onder een regime waar homoseksualiteit vandaag nog altijd strafbaar is. Hoe moeilijk was het voor jou om uit de kast te komen?

“In mijn thuisland ben ik nooit openlijk voor mijn homoseksualiteit uitgekomen. Ik had wel contacten met mannen, maar verborg het voor familie en vrienden. Op school en aan de unief gedroeg ik mij extra stoer en verzon ik verhaaltjes over ontmoetingen met meisjes. Ik was constant op mijn hoede en heel erg bewust van mijn gedrag. Allemaal uit angst dat ik op een dag zou worden ontmaskerd en daarmee in een sociaal isolement of erger zou belanden. Jarenlang heb ik mijzelf anders voorgedaan dan ik werkelijk was. Dat is traumatiserend. Pas heel recent durf ik zo openlijk praten over mijn seksuele voorkeur. Ik had het na al die jaren zó gehad met die constante façade die ik moest opzetten. Maar makkelijk was het niet. En ik ben geen uitzondering. Iedereen die zich niet honderd procent als hetero identificeert, moet ooit door een gelijkaardig proces. En daar kunnen wij met Queer Up bij helpen.”

Op welke manier?

“Als je jarenlang je échte gevoelens hebt onderdrukt, laat dat emotionele littekens na. Veel van ons hebben jarenlang in een leugen geleefd. Dat zijn trauma’s die niet zomaar verdwijnen als je uit de kast bent gekomen. De safe space die wij met Queer up bieden, kan rust brengen. Soms is enkel een luisterend oor van gelijkgestemden al voldoende.”

Hebben jullie een vaste, fysieke locatie waar jullie samenkomen?

“Niet op de universiteit of hogeschool, maar het Regenbooghuis staat wel altijd voor ons open. Daarnaast willen we uiteraard ook activiteiten op de campussen zelf organiseren. Lezingen en workshops rond seksualiteit en gender bijvoorbeeld, maar onze ambities reiken verder dan dat. Medeoprichter Floris heeft aan de universiteit van Amsterdam gewerkt en daar een aantal academische cursussen ontwikkeld gericht op gender, seksualiteit en queerness. Met de komst van de faculteit sociale wetenschappen naar Hasselt liggen er ook hier kansen om het queer-perspectief uitgebreider aan bod te laten komen in het academische aanbod.”

Heb je het voorbije jaar al homofoob gedrag ervaren, hier op de campus in Hasselt?

“Fysiek of verbaal geweld gelukkig niet. Maar ik merk wel dat sommigen zich anders gedragen eens ze mijn seksuele voorkeur kennen. Wat dat betreft vrees ik dat we hier in Limburg nog een lange weg af te leggen hebben. Het goede nieuws is wel dat we vooruitgang boeken én dat de onderwijsinstellingen achter ons project staan.”

Hoe sta je tegenover geloof, en bijvoorbeeld de opstart van studentenvereniging Hidaya, een vereniging met specifiek islamitisch perspectief?

“Ik ben opgegroeid als moslim en dat blijft een belangrijk deel van mijn culturele identiteit. Maar uiteraard sta ik niet achter bepaalde dogma’s van de islam. Ik heb helemaal niets tegen een studentenvereniging voor moslimjongeren. Het enige wat ik jammer vind is dat moslims en holebi’s vaak tegen elkaar worden uitgespeeld. Veel rechtse partijen nemen het zogezegd op voor de LGBTQ-gemeenschap omdat ze op die manier moslims als bedreiging aanduiden. Het doet mij pijn als ik zie dat mensen van onze gemeenschap in die val trappen, terwijl wij net extra empathisch zouden moeten zijn.”

Jouw doctoraat loopt over een paar jaar af. Hoop je dat er tegen dan voldoende leden zijn om de continuïteit te garanderen.”

“Queer up staat of valt niet met de aanwezigheid van Floris, mij of de andere oprichters. Er zal altijd nood blijven aan een veilige plek voor jongeren die onzeker zijn over hun seksualiteit en afwijken van het traditionele genderpatroon. Als ik zie hoeveel enthousiaste reacties wij de eerste weken van dit academiejaar hebben gekregen, ben ik ervan overtuigd dat Queer up een vaste waarde wordt in het Limburgse studentenleven.”

UHasselt: “Elke nieuwe vereniging moet door proefperiode van drie jaar”

UHasselt telt vandaag zestien erkende studentenverenigingen. Ten vroegste in 2025 kan ook Hidaya Hasselt zo’n officiële erkenning op zak hebben. “Eerst moeten ze door een proefperiode van drie jaar.”

Johan Schoofs van UHasselt is al sinds 2015 de ‘pedel’ van de universiteit. “Vroeger was dat de bewaker van de rector, maar vandaag ben ik de verbindingspersoon tussen de universiteit en de studentenverenigingen”, legt hij uit. Elke nieuwe aanvraag belandt bij Johan. “Dit academiejaar zijn er twee aanvragen binnen, van Queer up en Hidaya . Daarnaast plannen op termijn ook de studenten van de kersverse faculteit sociale wetenschappen een eigen vereniging.”

Geen discriminatie

Een nieuwe studentenvereniging opstarten in de schoot van de universiteit is allesbehalve vrijblijvend. “Als UHasselt waken wij over het sociale karakter, het beoogde doelpubliek en de inhoud. Wij zijn een open, inclusieve universiteit en dat moeten de verenigingen ook zijn. Een organisatie mag niet discrimineren op basis van religie, geslacht of politieke voorkeur. Daar waken wij streng over.” Na de aanvraag moet elke vereniging door een proefperiode van drie jaar. “Daarin mogen ze activiteiten organiseren en gebruikmaken van onze infrastructuur, maar zijn ze nog niet officieel erkend. Als na drie jaar blijkt dat de werking goed loopt, volgt de officiële erkenning en ontvangen ze ook subsidies van ons.”

Haatpredikers

UHasselt kent vandaag zes verenigingen die niet verbonden zijn aan een faculteit. “Dat gaat van de studentenfanfare, over de Christelijke Campus Gemeenschap tot het Liberaal Vlaams Studenten Verbond.” Daar komen er met Queer Up en Hadiya nu twee bij. “Met Inderdaad hadden we vroeger al een vereniging voor de LGBTQ-gemeenschap, maar die was niet meer actief. Een vereniging specifiek gericht op de islam was er nog niet, maar is uiteraard zeer welkom. Zolang de openheid en inclusie waar we naar streven maar wordt gewaarborgd. Het kan bijvoorbeeld niet dat er haatpredikers worden uitgenodigd voor lezingen, of dat studenten met een ander geloof worden geweerd. Hidaya en Queer Up hebben nu drie jaar om hun goede werking te bewijzen, maar de eerste gesprekken met het bestuur beloven veel goeds. Bovendien bedienen ze allebei een doelpubliek dat vandaag misschien niet altijd zijn gading vindt bij de traditionele studentenverenigingen.”