“Letland heeft vluchtelingen en migranten een wreed ultimatum gesteld: accepteren om ‘vrijwillig’ terug te keren naar hun land, of aan de grens gestrand blijven met uitzicht op opsluiting, onwettige terugkeer en foltering. In sommige gevallen kan hun willekeurige opsluiting aan de grens neerkomen op gedwongen verdwijning”, zegt Eve Geddie, directeur van Amnesty International’s European Institutions Office.

“De Letse autoriteiten hebben mannen, vrouwen en kinderen bij ijzige temperaturen aan hun lot overgelaten, vaak gestrand in bossen. Ze hebben hen met geweld teruggedreven naar Wit-Rusland, waar ze geen kans hebben om bescherming te zoeken. Deze acties hebben niets te maken met grensbescherming en zijn flagrante schendingen van de internationale en EU-wetgeving”, aldus Geddie.

Letland kondigde in de zomer van vorig jaar de noodtoestand af omdat steeds meer mensen vanuit Wit-Rusland naar de grens kwamen. In vier grensgebieden schortte de noodtoestand ook het recht om asiel aan te vragen op. “Dit is in strijd met het Europees en internationaal recht en de Letse autoriteiten gebruikten dit om mensen met geweld en onder dwang terug te sturen naar Wit-Rusland, wat een schending van het beginsel van ‘non-refoulement’ is”, klinkt het bij Amnesty International.

Risico blijft

Letland, Litouwen en Polen blijven zich volgens de mensenrechtenorganisatie schuldig maken aan ernstige misbruiken, onder het voorwendsel dat zij het doelwit zijn van een ‘hybride aanval’ van Wit-Rusland. “Nu de winter nadert en de bewegingen aan de grens zijn hervat, blijft de noodtoestand de Letse autoriteiten in staat stellen mensen onrechtmatig naar Wit-Rusland terug te sturen. Nog veel meer mensen zouden kunnen worden blootgesteld aan geweld, willekeurige detentie en andere misstanden, met beperkt of geen onafhankelijk toezicht”, aldus Geddie.

Amnesty International wil dat de Europese instellingen dringend maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat Letland de noodtoestand beëindigt en “het recht op asiel in het hele land herstelt voor iedereen die veiligheid zoekt, ongeacht hun herkomst of hoe ze de grens zijn overgestoken”.