De top op 16 en 17 mei in Reykjavik wordt pas de vierde in de geschiedenis van de Raad van Europa. Eerdere toppen waren gewijd aan grote veranderingen, zoals het verdwijnen van het IJzeren Gordijn. De nieuwe top in de IJslandse hoofdstad is bedoeld om “het geweten van Europa te vernieuwen”, zo laten huidig voorzitter Ierland, het gastland en de secretaris-generaal van de raad weten.

De top was geopperd door een ‘comité van wijzen’, waar onder andere oud-regeringsleiders deel van uitmaken. Ze hadden opdracht gekregen een antwoord te vinden op de oorlog in Oekraïne.

De Raad van Europa staat los van de Europese Unie. De organisatie is na de Tweede Wereldoorlog opgericht om onder meer te waken over het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het mensenrechtenhof in Straatsburg maakt er bijvoorbeeld deel vanuit.

Zo goed als alle Europese landen zijn lid van de Raad van Europa, maar dat geldt niet voor Rusland en bondgenoot Wit-Rusland. Dit voorjaar heeft Rusland zijn lidmaatschap opgezegd, nadat duidelijk was geworden dat de andere lidstaten het land eruit wilden zetten wegens de oorlog tegen Oekraïne.