Om gemeenten te dwingen na te denken over de toekomst van de kerken op hun grondgebied, worden ze bij de opmaak van de volgende meerjarenplannen (2026-2031) verplicht zo’n plan te hebben. Dat staat in een decreet dat woensdag is goedgekeurd in het Vlaams Parlement.

Vlaanderen telt bijna 1.800 rooms-katholieke parochiekerken, maar door de groeiende ontkerkelijking worden die kerken steeds minder gebruikt voor hun religieuze functie. De Vlaamse regering denkt al langer na over de mogelijke herbestemming of nevenbestemming van die gebouwen en werkte daarvoor een aantal instrumenten uit. 

Er werden subsidiesystemen uitgewerkt en gemeenten werden aangespoord om een kerkenbeleidsplan in te dienen, een soort langetermijnvisie voor de toekomst van de kerken op hun grondgebied. Zo’n plan is trouwens een voorwaarde om een verhoogde erfgoedpremie of een restauratiepremie te krijgen. 

Uit cijfers van 2021 blijkt dat 236 van de 300 Vlaamse gemeenten, vier op de vijf dus,  beschikken over zo’n plan. Om ook de laatste gemeentes in het verhaal mee te krijgen, maakt de Vlaamse regering er nu een verplichting van. Het is volgens de regering “een geschikt kader voor het voeren van een structureel debat over de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van de gemeente”. 

Nevenbestemmingen gesubsidieerd

Naast die verplichting sleutelt de regering ook aan de subsidiemogelijkheden. Die worden verfijnd en verruimd. Zo zullen projecten voor her- of nevenbestemming ook kunnen rekenen op subsidies voor trajectbegeleiding om de betrokkenheid van burgers en omwonenden te vergroten. Verder zullen ook projecten met gewezen eredienstgebouwen in aanmerking kunnen komen voor subsidies. 

 “De Vlaamse regering is zich bewust van de historische waarde en de omvang van het patrimonium van de - vooral rooms-katholieke - parochiekerken en van de vragen die zich stellen rond de toekomst van deze gebouwen. Daarom zorg ik voor bijkomende financiële steunverlening  om de her- en nevenbestemming van niet-beschermde kerken mogelijk te maken”, legt minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers uit. 

Ook voor kerken die beschermd zijn als monument komen er meer mogelijkheden, voegt minister Diependaele toe. “We maken het voor het eerst mogelijk om ook aan beschermde kerken steun te geven voor nieuwe invullingen. Met kleine ingrepen zoals bijvoorbeeld een keuken of sanitair zijn er tal van extra activiteiten mogelijk in de bestaande kerken.”