De Europeanen willen Rusland ertoe dwingen om zijn olie te verkopen aan een maximumprijs van 60 dollar per vat. De recente marktprijs voor een vat Ural-olie uit Rusland bedroeg ongeveer 65 dollar. De maatregel komt bovenop de invoering van een Europees embargo op de import van Russische olie via de zee dat maandag van kracht wordt.

Bedoeling is om Rusland financieel te raken. Sinds het begin van de invasie heeft Rusland al 67 miljard euro verdiend aan de verkoop van olie aan de Europese Unie, meer dan wat het Kremlin elk jaar aan militaire uitgaven doet.

Een prijsplafond opleggen terwijl je zelf geen olie koopt? Ja, dat is in theorie mogelijk. De maatregel wordt uitgerold in coördinatie met de internationale partners in de schoot van de G7: Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Japan. Door samen te werken, kunnen ze ook impact hebben op de Russische olieleveringen aan landen als India en China, omdat ze belangrijke omkaderende diensten in handen hebben.

Momenteel leveren de G7-landen bijvoorbeeld de verzekeringsdiensten voor 90 procent van de wereldwijde vracht. De EU is ook een belangrijke speler in het maritieme vrachtvervoer. Zij kunnen en mogen nog steeds Russische olie naar derde landen te brengen, zolang de olie aan lagere prijs wordt verkocht.

“Dit prijsplafond zal rechtstreeks opkomende economieën en ontwikkelingslanden ten goede komen”, verzekerde Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een reactie op het akkoord.

Om in te spelen op ontwikkelingen op de markt, zal het prijsplafond elke twee maand tegen het licht worden gehouden. De prijs van Russische olie zoals opgegeven door het Internationale Energieagentschap (IEA) zal als referentie gebruikt worden. Het plafond moet steeds minstens vijf procent onder die referentieprijs blijven.

Over het principe van een prijsplafond was op Europees niveau al langer een consensus, maar Polen probeerde de voorbije dagen nog om een lagere maximumprijs door te drukken. Met steun van de Baltische staten ijverde het land voor een plafond van 30 dollar per vat, een niveau dat in de buurt ligt van de productiekosten, die worden geraamd tussen 20 en 40 dollar per vat. “Elke dollar telt. Elke dollar die we naar beneden kunnen onderhandelen betekent naar schatting twee miljard dollar minder inkomsten voor Rusland”, zo verklaarde de Estse premier Kaja Kallas. Uiteindelijk gaven de Polen en de Balten hun poging vrijdag op.

Als deel van het akkoord zou er volgens Kallas wel snel werk worden gemaakt van een negende sanctiepakket tegen Moskou. Een prijsplafond in de regionen van 30 dollar stuitte op bezwaren bij landen met een grote scheepvaartindustrie, zoals Griekenland en Malta. Zij vreesden dat een te lage prijs de rederijen zou kunnen aanzetten om zich elders te vestigen indien Rusland weigert om zijn olie tegen een lagere prijs te verkopen.