De Grote Encyclopedie van de Rode Duivels

Het Belgische voetbal heeft er een nieuw standaardwerk bij. Veel vollediger kan een boek over de Rode Duivels niet zijn. Eerst acht hoofdstukken waarin in vogelvlucht de geschiedenis van het nationale elftal wordt verteld. Sec maar secuur – meer hoeft dat niet te zijn. Vervolgens krijgt u alle wedstrijdgegevens van de 818 interlands die de Duivels in hun lange geschiedenis gespeeld hebben, netjes bijgehouden tot juni van dit jaar. Waarna het ontzagwekkende monnikenwerk wordt afgesloten met fiches en portretjes van alle spelers die ooit ook maar één interland gespeeld hebben. Van de jongste Belg ooit op een WK (Divock Origi) via de oudste debutant (Dany Verlinden) tot de eerste doelpuntenmaker ooit in WK-voorronde (Jean Capelle in 1934) – en dat alles tweehonderd pagina’s lang. De auteurs en hun accuraatheid kennende zal het heel lang zoeken zijn om hen op een foutje te kunnen betrappen. Hulde voor zoveel opzoekwerk.

‘De Grote Encyclopedie van de Rode Duivels’, door Geert Lambaerts & Dominique Paquet. Uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts. 432 pagina’s (****)

Leven met Louis

Alweer een prestatie die Louis van Gaal op zijn naam kan schrijven. Na Johan Cruijff is hij langzamerhand de meest beschreven voetballer/coach die Nederland ooit gekend heeft. Geen facet van Van Gaal of er bestaat een boek over: zijn Ajax-jaren, zijn ‘totale mens’-principe, zijn ondoorgrondelijke psyche, zijn tactisch vernuft… Op die plank komt er alweer eens boekje bij. ‘Leven met Louis’ is een bundeling van artikels die Volkskrant-journalist Willem Vissers de voorbije dertig jaar met en over Van Gaal schreef. Interviews, analyses, reportages vol fijne anekdotes: alles samen een behoorlijk compleet beeld van Van Gaal en de evolutie die de meest amusante en besproken coach op het WK in Qatar doorgemaakt heeft. Onze favoriete passage: de dag, slechts een goed jaar geleden, dat de bescheiden Nederlandse club Telstar Van Gaal in het kader van een goed doel wist te verleiden om een wedstrijd te coachen. Eén fan zal worden uitgeloot om zijn assistent te zijn. Leuze van de actie: ‘Wil je met mij een wedstrijd verkloten, koop dan nu je loten.’ De zelfspot in Van Gaal: zou daar geen boek inzitten. Fijne literatuur.

‘Leven met Louis’, door Willem Vissers. Uitgegeven bij Inside. 302 pagina’s (***)

Gouden Generatie / Gouden WK-Boek

Ook in Qatar is het niet gelukt. De ‘gouden generatie’ dreigt achter te blijven zonder prijs. Maar ook zonder trofee blijft het verhaal van Kompany, De Bruyne, Lukaku en co een uniek en wonderlijk hoofdstuk in de geschiedenis van het Belgische voetbal. Wie de opkomst, hoogdagen en eerste tekenen van verval van deze bijzonder getalenteerde Belgische voetballers nog één keer wil beleven kan voortaan terecht in het boek ‘De Gouden Generatie 2012-2022’. Aan de hand van de veertig belangrijkste en meest kenschetsende interlands wordt, met gepaste zin voor kritiek, door tien uitzonderlijke voetbaljaren gewandeld. Die kritische zin is ook aanwezig in ‘Het Gouden Boek van de Wereldbeker Voetbal 1930-2022’. Auteurs François Colin en Lex Muller hebben samen haast evenveel Wereldbekers verslagen als er ooit gespeeld zijn – achttien in totaal – en dat merk je eraan. Op sobere wijze wordt Wereldbeker na Wereldbeker verslag uitgebracht van de grote hoofdrolspelers, de tactische tendensen, de kleine anekdotische verhalen, de maatschappelijke achtergrond en uiteraard de wedstrijden zelf. Nuchter, zonder veel poespas maar ook met oog voor al wat niet zo fraai is in de geschiedenis van het WK. Ouderwetse journalistiek, zoals journalistiek hoort te zijn.

‘De Gouden Generatie’, door François Colin & Eddy Snelders. Uitgegeven bij Sportumi. 172 pagina’s (**)

‘Het Gouden Boek van de Wereldbeker Voetbal’, door François Colin & Lex Muller. Uitgegeven bij Sportumi. 254 pagina’s (***)

Heizel 1985/Het Heizeldrama

Op woensdagavond 29 mei 1985 zullen Juventus Turijn en Liverpool in het Brusselse Heizelstadion de meest prestigieuze wedstrijd in het Europese clubvoetbal spelen: de finale van de Beker voor Landskampioenen. Maar een uur voor de aftrap gaat het verschrikkelijk mis. Als enkele rel schoppende Engelse hooligans het bewuste Vak Z, met daarin vooral Italiaanse supporters, belagen, ontstaat er paniek. In het gedrum laten finaal 39 supporters het leven. 37 jaar na datum wordt de grootste Belgische voetbalramp door liefst twee boeken in herinnering gebracht. In Heizel 1985 brengt Geert Clerbout – aldus de ondertitel – ‘het drama door de ogen van wie erbij was’. Met beklijvende getuigenissen, uit eerste hand, vertellen rijkswachters, journalisten, spelers, supporters en slachtoffers hoofdstuk na hoofdstuk hoe zij de tragedie destijds beleefd hebben. Hun relaas schommelt tussen rauw, diep tragisch, pijnlijk gedetailleerd en ontluisterend. Dat laatste geldt zo mogelijk nog meer boek twee: ‘het Heizeldrama, de dag dat het voetbal huilde.’ Als journalist voor het Franse L’Equipe is Jean-Philippe Leclaire al decennialang gefascineerd door het Heizeldrama. Met een haast gruwelijk oog voor detail reconstrueert hij haast minuut na minuut wat er zich op 29 mei 1985 in Brussel heeft afgespeeld. Daarvoor sprak hij meer dan zestig getuigen en doorspitte hij alle mogelijke documenten en rechtbankverslagen. Ook hier: bij wijlen huiveringwekkende en confronterende literatuur.

‘Heizel 1985’, door Geert Clerbout. Uitgegeven bij Pelckmans. 230 pagina’s (***)

‘Het Heizeldrama’, door Jean-Philippe Leclaire. Uitgegeven bij Houtekiet. 258 pagina’s (****)

Eddy!

Je zou het in deze tijden van reality TV, kasteelheren en een zoon die via de TV aan een lief wil geraken bijna vergeten, maar ooit was Eddy Planckaert niet de stamvader van ‘De Planckaerts’ maar bovenal een steengoede wielrenner. Een veelwinnaar bij de jeugd, broer van een Ronde van Vlaanderen-winnaar (Walter) en een groene trui in de Tour (Willy) en zelf een absolute topper bij de profs. Eddy Planckaert won de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en het groen in de Tour de France. En dan laten we zijn haast eindeloze rist aan ‘kleinere’ zeges nog onvermeld. Veel beter had je niet in het Belgische wielrennen van de jaren ’80. Veel schalkser evenmin. Op dat vlak lijkt het TV-figuur van vandaag nog steeds op de renner van toen: geef Eddy Planckaert een forum en er volgt een stortvloed aan onwaarschijnlijke anekdotes. In Eddy! worden ze allemaal nog eens opgesomd. Sommige liedjes zullen u bekend in de oren klinken, maar smeed ze tot een geheel en het blijft een bijzonder aangename symfonie. ‘Planckaert, altijd coureur gebleven’ lezen we op de cover. Een prettige vaststelling.

‘Eddy!’, door Filip Osselaer. Uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts. 280 pagina’s (****)

De koers

Een roman in dit lijstje van sportboeken? Waarom niet? ‘De Koers’, omschreven als ‘een wielerthriller’, is niet alleen een bijzonder vlot geschreven whodunit, het werpt tegelijk een blik op de onderkant van het profwielrennen. Een wereld van ons-kent-ons, waar aan minimumcontracten wordt gereden en waar enig gesjoemel in de marge nooit ver weg is. ‘De Koers’ is een geromantiseerde uitvergroting van die tragikomische wereld. Fictie dus – of dat hoop je toch vurig. Maar wie thuis is in het wielrennen zal er niettemin akelig veel in herkennen. Een ongemakkelijk gevoel is nooit ver weg. Zéér lezenswaardig.

‘De koers’, door Louis Van Dievel. Uitgegeven bij Pelckmans. 256 pagina’s (***)

Thomas Dekker: koersen op geluk

Het leven van Thomas Dekker deel 2. In het eerste decennium van deze eeuw een van de meest beloftevolle wielrenners die Nederland ooit gekend had, ging het met Thomas Dekker heel snel bergaf. Seks, doping, drugs, alcohol en veel eigenwaan leiden hem van de top van het internationale wielrennen naar eerst een schorsing en nadien een bestaan in de marge van de koers. Over dat deel van zijn leven las u alles in de in 2016 verschenen bestseller ‘Mijn gevecht’. ‘Koersen op geluk’ is vandaag het vervolg. Wat gebeurde er met Dekker na zijn afscheid van de sport in 2016? Het antwoord is net wat minder beklijvend dan wat u in ‘Mijn gevecht’ kon lezen. Dekker, begrijpen we, is door zijn relatie met een spitant rijke Amerikaanse kunsthandelaarster verzeild in de beau monde van de Amerikaanse kunstscene. Een wereld moet opnieuw heel veel geld, heel veel alcohol en heel veel schone schijn. En dat leidt andermaal tot een innerlijk gevecht bij de ex-renner: is dit wat hij wil? Is dit de relatie die hij wil? De wereld waarin hij wil leven? De hoofdstukken over het pompeuze jetsetbestaan waarin hij terechtkomt, stapelen zich op. Net als de eindeloze beschouwingen over spiritualiteit, innerlijk bewustzijn en alle zweverige connotaties die erbij horen – denk aan voortdurend opduikende ‘healers’. ‘Mijn gevecht’ was een eerlijke openbaring, een aanrader. ‘Koersen op geluk’ is vooral een commercieel doorslagje hiervan – de losse gedachten van een gewezen renner die flirt met het zwarte gat. Niet een boek dat u per se gelezen moet hebben.

‘Thomas Dekker Koersen op geluk’ door Thomas Dekker & Robert Heukels. Uitgegeven bij Boekerij. 205 pagina’s (**)

De wielerwereld aan je voeten

Het kan dus écht, als museumbewaarder op een heuse schat stoten. Het overkomt de medewerkers van KOERS, het museum van de wielersport in Roeselare, als een vrijwilliger hen in 2018 meetroont naar het huis van zijn overleden grootvader Camiel Thomas. Ze treffen er het volledige machinepark en archief aan van de firma Thomas, een veloschoenmakerij die in de jaren ’30 tal van Belgische renners van het juiste schoeisel voorziet, na de oorlog ook het Britse wielrennen bevoorraadt en in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw illustere profploegen als Capri-Sonne, La Vie Claire (Hinault!), 7-Eleven (Hampsten!), Lotto (Criquielion!) petjes bezorgt. Minutieus reconstrueert auteur en conservator Dries De Zaeytijd een uniek stukje Belgische wielergeschiedenis. Dat gebeurt met zoveel precisie en passie dat de liefde voor de Belgische koers en haar historie van de bladzijden spat. Een kleinood om te koesteren.

‘De wielerwereld aan je voeten’, door Dries De Zaeytijd. Uitgegeven bij Bibliodroom. 147 pagina’s (***)

Geen plek voor kleine jongens

Het moet niet altijd over Max Verstappen gaan in de Formule 1, zelfs niet in Nederland. Verblind door de glamour, het grote geld en het jetset-gehalte van het circus wagen enkele Nederlandse ondernemers zich in 2006 aan een avontuur in de F-1. Hollandse bluf, motoren van Ferrari én Christijan Albers als Nederlandse rijder moeten van het SpykerF1-team een vaste waarde in de F-1 maken. Tot de droom, door geldgebrek en andere sores, na amper enkele maanden uit mekaar spat. In ‘Geen plek voor kleine jongens’ vertelt Nando Boers, destijds verslaggever in de F-1, 17 jaar later het boeiende verhaal over de opkomst en razendsnelle ondergang van een Nederlandse F-1-team. De vele namen en commerciële constructies en intriges eisen dat je er je aandacht moet bijhouden, maar de fascinerende blik op de minder glamoureuze kant van de Formule-1 is er niet minder revelerend om.

‘Geen plek voor kleine jongens’, door Nando Boers. Uitgegeven bij Thomas Rap. 205 pagina’s (***)