LEES OOK. “Ik laat de oven aanstaan, om het toch een beetje warm te krijgen”: sociale woonblokken hebben al nauwelijks verwarming en warm water

Het wordt bitter koud de komende dagen, met vriestemperaturen tot min vijf graden. En dat betekent ook dat de elektriciteitsprijzen flink zullen stijgen. Terwijl vorige maand tijdens de piekuren de gemiddelde elektriciteitsprijs nog 238 euro per megawattuur (MWh) bedroeg, koerste diezelfde prijs vorige week donderdag naar 552 euro per MWh. Om een idee te geven: met 1 megawattuur kan je duizend elektrische vuurtjes gedurende één uur verwarmen.

Bij die ene piek blijft het niet. Trader Matthias Detremmerie van leverancier Elindus gaat ervan uit dat we voor “de moeilijkste week van het jaar” staan. Met zeker vandaag, morgen en overmorgen recordprijzen in het verschiet. Sommige scenario’s gaan uit van 1.500 euro per megawattuur tijdens de avondpiek, tussen 18 en 20 uur.

LEES OOK. Algemeen stroomtekort? Dan zijn zij als eersten de pineut door afschakelplan: “Ik zal mogen fluiten naar mijn inkomen”

Nog eens stroom aankopen

Dat de prijzen zullen exploderen, heeft verschillende redenen. Sowieso is het weer een cruciale factor. Er is weinig wind en zon, en dus minder hernieuwbare energie, en dan is er nog de winterprik waardoor gezinnen en bedrijven meer verbruiken. Daarnaast moet Frankrijk, waar een derde van de kerncentrales stilligt, voor het eerst stroom gaan importeren om black-outs te vermijden. Daarvoor kloppen ze ook aan bij ons: België is intussen de op twee na grootste stroomexporteur van Europa. “Door de pannes in Frankrijk stijgt de vraag in alle landen, wat de markt en dus ook de prijzen onder spanning zet”, aldus professor en ingenieur Michaël Daenen (UHasselt/Energyville).

Onze stroomexport gaat voornamelijk naar Frankrijk, en kwam vorige maand trouwens overeen met 11 procent van het totale Belgische gebruik. Enorm dus. “Dat heeft alles te maken met de kerncentrales van Doel en Tihange. Die konden het grootste deel van het jaar blijven draaien”, legt Marie-Laure Vanwanseele van netbeheerder Elia uit. “Tegelijk maakt de voortdurende stijging van de groenestroomproductie dat we deze winter met voldoende stroom zullen zitten.”

LEES OOK. Hoe groot is de kans écht dat bij ons het licht uitgaat? En wat met onze verwarming?

Tenzij het weer roet in het eten gooit. Wellicht zullen we deze week nog eens elektriciteit moeten importeren uit het VK, Duitsland of Nederland. “Maar het gaat om kleine hoeveelheden”, zegt Vanwanseele. “Als het gaat waaien, zal het misschien niet eens meer nodig zijn.” Vanaf volgende week maandag wordt kernreactor Tihange 1, die begin december onverwacht uitviel, trouwens weer opgestart.

Het lijkt vreemd dat we veel elektriciteit naar het buitenland voeren en tegelijk de prijzen zo hard zien stijgen. Als we nu gewoon minder exporteren, zou dat de prijzen dan niet drukken? Vanwanseele: “Je kan niet zomaar de boel afsluiten. Dat heeft te maken met solidariteit en interconnectiviteit. We zitten in een Europese markt, waar landen met mekaar verbonden zijn. Drie jaar geleden hadden wij energie nodig, nu zijn het de Fransen.”

Portemonnee

En wat betekenen al die prijsstijgingen nu voor de consument? Wie een vast contract heeft afgesloten, blijft tijdelijk gespaard. Maar de meerderheid zal het voelen in zijn portemonnee. “Op maandbasis zal de factuur stijgen met een paar euro”, zegt Marc Van den Bosch, gedelegeerd bestuurder van de federatie van Belgische elektriciteits- en gasbedrijven (Febeg).

De ene zal het net ietsje sneller merken dan de andere. Veel hangt af van het soort contract dat je hebt. “Sommige leveranciers indexeren per maand. Hun klanten zullen het in januari voelen. Anderen passen de prijzen om de drie maanden aan, wat betekent dat pieken meer afgevlakt worden.”

LEES OOK. SOS black-out: wat blijft er nog werken bij een totale stroomuitval in België?