Albert “Ian” Schweitzer werd in 2000 veroordeeld tot 130 jaar gevangenisstraf wegens de moord, ontvoering en aanranding van de 23-jarige Dana Ireland in 1991.

De vrouw uit Virginia, het Amerikaanse vasteland, werd op kerstavond 1991 zwaar toegetakeld teruggevonden in struiken langs een visserspad in Puna, een afgelegen deel van het eiland. Ze was seksueel misbruikt en geslagen, en overleed later in het Hilo Medical Center. Haar fiets werd later enkele kilometer verderop, klaarblijkelijk aangereden door een voertuig, gevonden. 

Jarenlang onopgelost

De zaak kreeg nationale aandacht en bleef jarenlang onopgelost. Tot Schweitzer in 2000 werd opgepakt. Hij werd samen met zijn inmiddels vrijgelaten jongere broer Shawn Schweitzer en de inmiddels overleden Frank Pauline Jr. veroordeeld voor de misdaad. Dat gebeurde onder meer op basis van een informant in de gevangenis, terwijl een DNA-test die de drie veroordeelden uitsloot, genegeerd werd.

In 2019 sloten de advocaten van Schweitzer en de aanklagers van Hawaii County een akkoord om de zaak opnieuw te onderzoeken. Het was de eerste keer in Hawaï dat er zo’n akkoord werd gesloten, maar sindsdien wordt het steeds meer gebruikt om twijfelachtige veroordelingen opnieuw te onderzoeken.

Geen bewijs

Rechter Peter Kubota luisterde dinsdag gedurende zeven uur naar een DNA-laboratoriumanalist en verschillende forensische banden- en bijtsporenexperts. Ze verklaarden allemaal dat geen enkel bewijsstuk de man of zijn twee vermeende medeplichtigen linkt aan de misdaad. “De waarschijnlijkheid dat alle drie de mannen hebben deelgenomen aan een seksuele aanval en geen spoor van biologisch bewijs hebben achtergelaten - inclusief een gebrek aan bewijs dat met geavanceerde forensische tests is ontdekt - is buitengewoon onwaarschijnlijk’, zo stond in het verzoekschrift van de verdediging te lezen. Bovendien blijkt uit de nieuwste DNA-technieken dat het om één -onbekende- dader gaat.

De rechter oordeelde na de uiteenzettingen van dinsdag dat Schweiter “onmiddellijk uit zijn boeien moet worden verlost”. Dat leidde tot applaus in de rechtszaal in Hilo en knuffels voor Schweitzer, die voor de zitting naar het ‘Grote Eiland’ was overgevlogen vanuit de gevangenis in Arizona, waar hij zijn straf uitzat.

“Mijn gevoelens gingen alle kanten uit”, aldus Schweitzer in een reactie. “Het rechtssysteem is gebrekkig”, zo zei hij nog en hij noemde zichzelf een van de velen die gevangen zitten voor misdaden die ze niet hebben begaan. Eerder vertelde hij verslaggevers dat hij “dankbaar” was dat de rechter “eervol” handelde.