“Of ze die fietsen nu binnen of buiten zetten, dat maakt mij niet uit.” De nieuwe plannen voor het Groot Vleeshuis verdelen Gent in voor- en tegenstanders. Maar bij Frituur Filip was het maandag peis en vree.

De bekende volkse frituur is een van de huidige ‘bewoners’ van het Vleeshuis en wordt nu al omringd door fietsrekken. Filip is meer bezig met de zware gele balken die het kaduke monument moeten ondersteunen. “Voor de rest ga ik mij daar niet mee moeien.”

‘Fietskot’

Wie zich wel moeit, zijn de duizenden Gentenaars die de fietsenstalling maar niks vinden. Luk ‘Pierke Pierlala’ De Bruyker, nachtburgemeester Edmond Cocquyt jr., Etienne Flerick van de Gilde van de Stroppendragers … Allemaal hingen ze al aan onze telefoon om zich boos te maken. “Het Vleeshuis wordt een fietskot”, sakkert De Bruyker. “De Stad heeft beslist en wij moeten slikken.”

De meeste erfgoedexperts zien nochtans geen graten in het plan. De Vlaamse Bouwmeester ziet het wel zitten. En er is in mei 2022 al overleg met ‘positieve signalen’ geweest tussen de Stad Gent en het Vlaamse agentschap Onroerend Erfgoed.

Krappe deadline

“Dit kan zeker een legitiem project zijn”, zegt ook Marc ­Jacobs, professor Erfgoedstudies aan UAntwerpen. “Die gebouwen zijn ooit belangrijk geacht, maar tijden veranderen en die transformatie speelt een belangrijke rol. Het voordeel van erfgoed is dat we nu nog helemaal kunnen beslissen wat ermee moet gebeuren.”

Maar dan moet aan de Gentenaars wel worden uitgelegd waarom voor een fietsenstalling wordt gekozen, zegt Jacobs. “De argumenten pro en contra moeten op zijn minst worden gepresenteerd.” En daarvoor heeft het stadsbestuur nog wel wat werk.

Zo bestaat er veel verwarring over het sanitair, dat in het Vleeshuis zou komen. Maar dat ís er al, in de hoek tegen café ’t Gouden Mandeken. Dat sanitair wordt vernieuwd. Het plan om het Vleeshuis te restaureren, kwam vrijdag ook als een verrassing voor de Gentenaars.

Die haast is deels te verklaren: er zat een deadline op. Vóór 1 februari moest Gent een dossier indienen bij Vlaanderen om subsidies binnen te kunnen halen voor de restauratie van het Groot Vleeshuis. En die subsidies zijn nogal belangrijk om het kostenplaatje te doen kloppen.

LEES OOK. “Voor wilde dromen hebben we nu geen geld en tijd”: Groen-schepen verdedigt fietsenstalling in Vleeshuis

7,5 miljoen euro

De restauratiekost van het Vleeshuis is geraamd op 7,5 miljoen euro. Geld dat er niet was bij de Stad Gent. De provincie Oost-Vlaanderen was nog wel bereid om terug te keren naar het Groot Vleeshuis met haar streekproductenwinkel, maar wil niet investeren in het gebouw, gezien ze huurder was, niet eigenaar.

Ondertussen takelde het monument de laatste jaren steeds sneller af. Vorige zomer moest nog in allerijl een perimeter ingesteld worden, net voor de Gentse Feesten.

Om het restauratiebudget samen te krijgen, zijn miljoenen euro’s verschoven van bij het Mobiliteitsbedrijf naar deze werf. Daar was nog een pot geld beschikbaar voor nieuwe fietsparkings. Lang geleden was er eentje gepland aan het Koophandelsplein, maar dat idee is nu geschrapt.

Door het geld dat daarbij vrijkomt te koppelen aan de restauratie van het Vleeshuis én een fietsparking erin, kon het stadsbestuur de budgetten samen leggen. Zonder fietsenstalling geen restauratie, dus.

Boekhoudkundige truc

Gent rekent op 900.000 euro subsidies vanuit Vlaanderen. De rest van het geld komt van de dienst voor stadsgebouwen (3,5 miljoen euro) en van de dienst mobiliteit (3,1 miljoen euro).

Johan Deckmyn (Vlaams Belang) zette die “boekhoudkundige truc” maandagavond op de agenda van de gemeenteraad. “Er wordt budget ingezet voor iets waar het niet voor bestemd was. Bovendien vraagt de Vlaamse minister zich luidop af of het wel een ernstig voorstel is. Gent rekent wel op bijna een miljoen euro subsidies van Vlaanderen.”

Anneleen Van Bossuyt (N-VA) vroeg om alsnog een oproep te doen naar creatieve en haalbare voorstellen. “Het monument werd sterk verwaarloosd. Dat er geld gevonden is om het eindelijk te laten restaureren is op zich een goede zaak, maar de invulling die het stadsbestuur er aan wil koppelen, is een gemiste kans.”

LEES OOK. Binnenkijken in het Groot Vleeshuis: binnenkort een fietsenstalling, maar nu nog een bouwval

Starbucks

“Ik ben blij dat het Vleeshuis in publieke handen blijft”, zei Tom De Meester (PVDA) maandagavond, “anders was het voor we het wisten een Starbucks. Maar er zit gewoon geen enkele visie achter. De meerderheid heeft het Vleeshuis decennialang laten verkrotten. En nu stellen we vast dat we geen geld meer hebben en doen we maar wat. Dat noem ik het realisme van de kortetermijnpolitiek.”

Kritiek of niet, voor het stadsbestuur is de kogel al door – euhm – het Vleeshuis. Filip Watteeuw (Groen), bevoegd voor Erfgoed, heeft de subsidie al aangevraagd bij Vlaanderen en de technische plannen liggen klaar. Zodra er fietsen in het Vleeshuis kunnen, gaan de fietsrekken die nu voor het monument staan weg, net zoals de rekken op de Groentenmarkt en het Veerleplein.

Er klinkt veel kritiek, maar concrete plannen zijn niet te horen. “Al die mensen met grote plannen, kunnen die mij vertellen hoe we het Vleeshuis thermisch moeten isoleren? Dat is onmogelijk in dit gebouw, tenzij je een box zet”, zegt Watteeuw. “De box die er nu in staat, dat is een tang op een varken. Dat maakt de waarde van het Vleeshuis kapot. Wij willen het gebouw zoveel mogelijk in zijn intrinsieke waarde behouden. Dat is de visie, mijnheer De Meester.”

Diependaele

Burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD) blijft opvallend stil over de kwestie. Zijn partij zweeg maandag in de gemeenteraad ook. Maar Hafsa El-Bazioui (Groen), bevoegd voor stadsgebouwen, wil het nu snel laten gaan en benadrukte maandagavond dat de restauratie dringend moet starten. “Er zijn veiligheidsproblemen. We hebben geen tijd om een open oproep te doen.”

Het is wel nog afwachten of Matthias Diependaele (N-VA), de Vlaamse minister van Erfgoed, het plan laat passeren of niet. Diependaele liet zich zondag meteen kritisch uit over de plannen met het Vleeshuis. Dat komt hem in Gent nu zelf op kritiek te staan.

“De minister geeft een oordeel over een dossier dat hij nog niet gezien heeft”, merkte Watteeuw maandag op in de gemeenteraad. “De looptijd om dossiers voor subsidies in te dienen loopt nog en de minister spreekt zich al uit. Kan ik er nu nog van op aan dat de minister dit dossier objectief gaat beoordelen? Ik ga ervan uit van wel, maar ik vind dat toch wat raar.”