De Grote Kamer van het Hof boog zich dinsdag over een prejudiciële vragen van het Tribunal Supremo, de hoogste gerechtelijke instantie in Spanje. Die wou duidelijkheid over de reden van de weigering van het Belgische gerecht om de Catalaanse oud-minister Lluis Puig Gordi aan te houden en over te leveren. Volgens België was er geen uitdrukkelijke rechtsgrondslag voor de bevoegdheid van de Tribunal Supremo om hen te berechten. 

In zijn arrest onderstreept het Europese Hof dat het wederzijdse vertrouwen en de wederzijdse erkenning de hoeksteen vormen van de werking van het Europese aanhoudingsbevel. Een besluit tot weigering “moet de uitzondering zijn”, onderstreept het Hof, en een rechterlijke autoriteit mag de uitvoering van een aanhoudingsbevel in beginsel niet weigeren op grond van de onbevoegdheid van de rechterlijke instantie die de gezochte persoon moet berechten. 

Dat neemt niet weg dat de uitvoerende rechterlijke autoriteit wel degelijk de uitvoering van een aanhoudingsbevel kan weigeren wanneer die zou leiden tot de schending van grondrechten van de gezochte persoon, zoals het recht op een eerlijk proces. Dat wordt echter wel aan strikte voorwaarden gekoppeld. Het Belgische gerecht moet eerst “nagaan of er een reëel gevaar bestaat dat dit recht zal worden geschonden wegens structurele of fundamentele gebreken in de werking van het gerechtelijke apparaat” van het verzoekende land en vervolgens ook “concreet en nauwkeurig” onderzoeken of de betrokkene een dergelijk gevaar zal lopen. 

De uitvoering van het aanhoudingsbevel “kan slechts worden geweigerd op grond van de onbevoegdheid van de rechterlijke instantie die de gezochte persoon zal berechten indien de uitvoerende rechterlijke autoriteit tot de slotsom komt dat er in de uitvaardigende lidstaat sprake is van dergelijke gebreken en dat die rechterlijke instantie duidelijk onbevoegd is”, concludeert het Hof, dat eraan toevoegt dat het uitvoerende gerecht daarbij een plicht tot loyale samenwerking heeft en eerst om aanvullende gegevens moet verzoeken bij het verzoekende land. 

Het Hof merkt tenslotte op dat meerdere opeenvolgende aanhoudingsbevelen tegen een gezochte persoon uitgevaardigd kunnen worden indien een eerste werd geweigerd. 

Lluis Puig Gordi wordt in Spanje vervolgd voor zijn betrokkenheid bij het verboden Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum op 1 oktober 2017. Het Spaanse gerecht vaardigde een Europees aanhoudingsbevel tegen de man uit, die sedert enkele jaren in ons land woont. De Brusselse kamer van inbeschuldigingsstelling besliste in januari 2021 dat Puig niet aan Spanje overgeleverd moet worden, onder meer omdat hij daar geen eerlijk proces zou krijgen.