Tot eind maart krijgt iedereen de kans om zijn mening te geven over de manier waarop politieke partijen vandaag worden gefinancierd. Vanaf vandaag legt een consortium van zeven organisaties, waaronder denktank Itinera en G1000, daarover een reeks stellingen voor aan het brede publiek. Dat gaat onder meer over de controle op de uitgaven en de verdeling tussen de partijen.

De resultaten daarvan zullen de basis vormen voor een verdere brainstorm door een burgerpanel van 60 gelote landgenoten. Die komen tussen eind maart en half mei samen in de Senaat. Op het einde leggen zij hun bevinden voor aan de partijvoorzitters.

LEES OOK. Onze politieke partijen spendeerden nog nooit zo veel geld aan sociale media: “Zelfs onderzoekers uit de VS vragen me hoe dit mogelijk is”

De partijfinanciering staat al enkele jaren ter discussie. De Belgische partijen worden hier, in vergelijking met buitenlandse partijen, royaal gesubsidieerd. Het idee is dat ze op die manier niet afhankelijk worden van giften van bedrijven en zo niet vatbaar worden voor corruptie. Maar specialisten waarschuwen al langer dat het systeem is doorgeslagen. Zo geven partijen in ons land onevenredig veel geld uit aan advertenties op sociale media. En N-VA bijvoorbeeld, de rijkste partij, investeert haar inkomsten in vastgoed. Allemaal uitgaven die met andere woorden niet per se de democratie ten goede komen. Bovendien versterkt het systeem de macht van de partijvoorzitters tegenover het parlement.

Moeizaam debat

In het federale regeerakkoord staat dat er tijdens deze regeerperiode gewerkt wordt aan een hervorming. De partijfinanciering was ook een van de thema’s in de burgerbevraging van de ministers Annelies Verlinden (CD&V) en David Clarinval (MR) over democratische vernieuwing en staatshervorming. Maar voor de initiatiefnemers gaat dat niet snel genoeg. Zij willen tegen de zomer met bruikbare en haalbare voorstellen komen om de partijfinanciering te hervormen, onder de titel “we need to talk”.

Intussen loopt over de partijfinanciering ook in de Kamer een debat, maar dat gaat vrij moeizaam. Experten hebben op vraag van de Kamercommissie Grondwet en Institutionele Vernieuwing een rapport geschreven, maar in plaats beslissingen volgen nu eerst nog hoorzittingen. Binnen de meerderheid is vooral Groen een voortrekker om te hervormen, maar de Franstalige regeringspartijen PS en MR staan op de rem. Zij zijn niet geneigd in hun eigen budgetten te snijden. In Franstalig België is de partijfinanciering ook veel minder een issue dan in Vlaanderen.

De initiatiefnemers blijven desondanks optimistisch. Volgens hen is er nu een “politiek momentum” voor een doorbraak omdat er wel een consensus aan het groeien zou zijn. Al zal het in de huidige stand van zaken vooral zaak zijn om de Franstalige partijvoorzitters daarvan te overtuigen.

Elke partij zou evenveel belastinggeld moeten krijgen