“De Verenigde Staten hebben op grote hoogte een observatieballon ontdekt, die zich momenteel boven het vasteland van de VS bevindt, en volgt die”, aldus een woordvoerder van het Pentagon, brigadegeneraal Pat Ryder donderdag. De VS is het tuig – ter grootte van drie bussen – al meerdere dagen aan het volgen.

De ballon werd eerst gespot nabij de staat Alaska en buurland Canada, waarna het tuig het Amerikaanse luchtruim binnenkwam, en zich over het noorden van de VS begon te bewegen. De ballon werd onder meer in het oog gehouden vanuit bemande legervliegtuigen. De ballon zou momenteel boven de staat Montana in het noordwesten van het land zweven, boven het burgerlijke luchtruim, maar onder wat als de ruimte wordt beschouwd.

China

Het Pentagon is ervan overtuigd dat het om een Chinese ballon gaat, verklaarde een Amerikaanse verantwoordelijke anoniem, al wilde die niet zeggen waarom de VS daarvan uitgaat. Hij wees er wel op dat “gevallen van deze activiteit de voorbije jaren al meermaals geobserveerd zijn, inclusief voorafgaand aan deze regering”.

De VS zou de huidige zaak diplomatiek opgenomen hebben met China, en duidelijk gemaakt hebben “hoe serieus we dit nemen, en dat we alles zullen doen wat nodig is om ons volk en land te beschermen”. “Het is duidelijk dat de intentie van deze ballon surveillance is.”

“Geen militaire dreiging”

Hoewel de ballon boven enkele “gevoelige militaire locaties” is gepasseerd, zoals silo’s met kernwapens in de staat Montana, gelooft het ministerie van Defensie niet dat de ballon een militaire bedreiging vormt. “We nemen maatregelen om ons te beschermen tegen het verzamelen van gevoelige informatie”, verklaarde het Pentagon.

De anonieme defensieverantwoordelijke benadrukte echter “de beperkte meerwaarde op het vlak van informatieverzameling” van het toestel. Chinese spionagesatellieten zouden al gelijkaardige of betere informatie kunnen vergaren. Een spionageballon is evenwel een goedkope manier om dat te doen. Het is ook niet de eerste keer dat een spionageballon het Amerikaanse luchtruim binnendringt, al blijft deze wel langer hangen dan vorige gevallen.

Niet neergeschoten

Eens de Amerikaanse autoriteiten eerder deze week weet kregen van de ballon, organiseerde Defensieminister Lloyd Austin een overleg tussen zijn topadviseurs, en lichtte hij president Joe Biden in. Militaire leiders overwogen op vraag van de president de mogelijkheid om de ballon neer te schieten boven Montana, maar de legertop raadde dat uiteindelijk sterk af. Het risico voor de Amerikaanse nationale veiligheid zou namelijk laag zijn in vergelijking met het gevaar voor mensen op de grond door vallende brokstukken.

“We hebben uitgemaakt dat de ballon zo groot is dat het puin schade kon veroorzaken als hij in bewoond gebied zou zijn neergehaald”, verklaarde de anonieme verantwoordelijke. Vanwege de grote hoogte vormt de ballon volgens het Pentagon ook geen gevaar voor het commerciële luchtverkeer, noch een “militair of fysiek risico voor de mensen op de grond”.

Als de ballon een groter risico zou gaan vormen, heeft de VS wel opties klaar om de ballon aan te pakken, volgens een hooggeplaatste defensieverantwoordelijke. In Montana waren al F-22-jets in paraatheid gebracht, en was het luchtverkeer in de buurt stilgelegd voor het geval Biden wel het bevel had gegeven om de ballon neer te schieten.

China gaat informatie “verifiëren”

De Chinese overheid zegt in een eerste reactie de kwestie te onderzoeken. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken hoopt dat beide partijen de zaak rustig en voorzichtig kunnen behandelen. “Speculeren en er een hype van maken helpen niet bij het oplossen van het probleem”, aldus woordvoerder Mao Ning van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Het land wil naar eigen zeggen eerst verifiëren wat er aan de hand is.

Experts wijzen op de opmerkelijke timing van het incident dat de spanningen doet oplopen, slechts enkele dagen voor het geplande bezoek van Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken aan China.