De beelden van de vogels, die de ronde doen op sociale media maar waarvan de echtheid niet kon bevestigd worden, suggereren dat de dieren zich vreemd gedroegen vlak vóór het noodlot toesloeg. Zouden dieren krachtige aardbevingen eerder kunnen waarnemen dan mensen? Het is al sinds de oudheid een theorie die ook wetenschappelijk onderzocht wordt.

Want net als seismologische machines zouden dieren bevingen kunnen opvangen die voor het menselijk lichaam niet waarneembaar zijn. Volgens de U.S. Geological Survey (USGC) wordt abnormaal gedrag van dieren in de seconden voorafgaand aan een aardbeving verklaard door het verschil tussen twee vormen van seismische golven. P-golven, golven die als eerste worden uitgezonden vanaf het epicentrum, zijn beter waarneembaar voor dieren. Die worden gevolgd door sterkere secundaire S-golven. “Heel weinig mensen merken die kleinere P-golf op, maar dieren met scherpere zintuigen voelen die enkele seconden voorafgaand aan de S-golf”, klinkt het bij het USGC.

(Lees verder onder de tweet)

“Erg actief”

Volgens een onderzoek van het Max Planck Instituut voor Diergedrag zouden dieren zelfs nog vóór die P-golven een beving kunnen voorspellen. “We hebben een zeer goede aanwijzing dat dieren echt de voorlopers van aardbevingen, dus niet de seismische activiteit, voelen”, zegt Martin Wikelski, een directeur van het instituut aan The Washington Post.

Uit zijn gepeerreviewde studie, gepubliceerd in 2020, bleek namelijk dat dieren erg actief waren voor zeven van de acht grote bevingen die in de buurt werden waargenomen. De dieren zouden zelfs mogelijk meer dan 12 uur voor de mens zulke bevingen kunnen waarnemen. Waarom de dieren zo reageren is echter nog onduidelijk volgens Wikelski. “De koeien bevroren aanvankelijk. Maar dan werden de honden nerveus en blaften ze als gekken. En dan was het de beurt aan de schapen, wat ervoor zorgde dat ook de koeien gek begonnen te worden”, vertelt hij.

Verwijzen naar het vreemde gedrag van dieren bij aardbevingen is iets dat al decennia en zelfs eeuwen wordt gedaan. In 2016, 15 minuten voor een aardbeving Oklahoma trof, vluchtten vogels in zulke grote aantallen dat duizenden van hen met behulp van radartechnologie in de lucht konden worden waargenomen. Maar een van de vroegste anekdotes komt van de Romeinse schrijver Aelian. Hij beschreef hoe muizen, slangen, duizendpoten en kevers de stad Helike ontvluchtten voor die in 373 v.C. door een aardbeving verwoest werd.