Groen en Ecolo wijzen op het feit dat de achternaam sinds enkele jaren “niet langer een statisch gegeven is”, aldus Kamerleden Stefaan Van Hecke en Claire Hugon.

Terwijl vroeger een kind in principe altijd de naam van de vader kreeg, kunnen ouders er sinds 2014 ook voor kiezen het kind de achternaam van de moeder te geven, of een combinatie van beide namen, waarbij ze in die samenstelling tevens de volgorde mogen kiezen: Janssens-Peeters of Peeters-Janssens.

“Die keuzevrijheid vinden we uiteraard goed. Mits het kind in kwestie er op latere leeftijd ook iets over te zeggen krijgt”, aldus Van Hecke.

Naar analogie met Frankrijk dat onlangs met een gelijkaardige regeling kwam, wil de partij daarom mensen vanaf de leeftijd van 18 jaar “het onvoorwaardelijke recht geven om eenvoudig en goedkoop één keer van achternaam te veranderen: en dat naar de achternaam van de moeder, naar de achternaam van de vader, of naar een combinatie van beide namen, waarbij je ook de volgorde mag bepalen”.

Van Hecke: “Je achternaam veranderen, is vandaag een zogenaamde gunst die je wordt toegekend. Het is een logge, zware procedure waarvan de afloop niet altijd duidelijk is. Wil je toestemming krijgen, moet je in principe ook met ernstige argumenten komen aanzetten. Dat is niet meer van deze tijd.”

Verstoorde relatie

Volgens de Groen-fractie in De Kamer kan de nieuwe regeling onder meer “gebruikt worden wanneer kinderen bijvoorbeeld geen contact meer hebben of willen hebben met de ouder van wie ze de achternaam dragen. En waarbij ze dat feit weerspiegeld willen zien in de achternaam die ze dragen”.

Professor Frederik Swennen, hoogleraar familierecht aan de Universiteit Antwerpen (UA), steunt het wetsvoorstel: “We merken in de praktijk dat heel wat jonge mensen toch belang hechten aan de juiste familienaam, bijvoorbeeld wanneer de relatie met één van de ouders verstoord geraakte.”

Cijfers ondersteunen dat: in 2006 werd zo’n 600 keer gevraagd om van achternaam te veranderen, in 2016 al iets meer dan 1.000 keer, vorig jaar kwamen er 1.120 aanvragen binnen.

“Willen jonge mensen vandaag hun achternaam aanpassen vanwege een slechte verstandhouding met de betrokken ouder, komen ze inderdaad in een erg lastige maar ook dure procedure terecht”, aldus nog Swennen. “Een procedure waarvan de uitkomst bovendien erg onzeker is. Ergens is het logisch dat wanneer je ouders veel meer bewegingsvrijheid geeft om de achternaam van hun kind te kiezen, het kind op latere leeftijd de mogelijkheid heeft dat aan te passen.”

Voor wie zijn achternaam wil aanpassen naar een volledige andere naam – los van die van de moeder of vader – blijft volgens Groen de huidige regeling best van kracht. Je moet dan “ernstige redenen” opgeven.