Voor personeel, patiënten en bezoekers is er al bijna drie jaar geen ontsnappen aan. Sinds 4 mei 2020 is het dragen van een mondmasker verplicht in ziekenhuizen. Welke arts je consulteert of welke afdeling je bezoekt, maakt geen verschil. Van de materniteit tot de longafdeling, overal worden nog steeds mondmaskers gedragen.

Toch wordt de maatregel geen blijvertje. Meer zelfs. Langzamerhand zijn ziekenhuizen de mondmaskers liever kwijt dan rijk. De logica raakt zoek, zegt Margot Cloet van koepelorganisatie Zorgnet-Icuro. “Bij een bezoek aan je opa in een woonzorgcentrum hoeft het niet, maar ga je een tante opzoeken in het ziekenhuis, dan moet het wel. Bezoekers snappen dat hoe langer hoe minder.”

De maatregel wordt steeds moeilijker afdwingbaar, bevestigt hoofdarts Frank Vermassen. Maar het is meer dan dat. “De maskers hinderen de communicatie tussen arts en patiënt”, zegt hij. Gelaatsuitdrukkingen gaan verloren. Belangrijke uitleg wordt misbegrepen. “We zijn drie jaar na het instellen van de eerste lockdown. Het wordt stilaan tijd om de laatste maatregelen op te heffen.” Stilaan. Nu is het nog te vroeg. De tiende coronagolf piekt en er is nog steeds een griepepidemie gaande. “Hopelijk gaan de virussen binnen een aantal weken in zomerreces. Dan worden mondmaskers in algemene zin overbodig.”

In het UZ Brussel liggen momenteel 35 covidpatiënten. Dat is niet niks, maar het valt niet te vergelijken met de eerste golven. “Het virus is besmettelijker geworden, maar minder ziekmakend”, zegt topman Marc Noppen. Met de opgebouwde immuniteit zit het snor. Van zijn personeel is quasi iedereen gevaccineerd. “En iedereen is minstens een keer besmet geraakt. Een versoepeling moet weldra kunnen. Het is niet aangenaam continu zo rond te lopen.”

Winterplan

Voor alle duidelijkheid, mondmaskers worden niet helemaal overbodig. Bij contacten met risicopatiënten, bijvoorbeeld kanker- en transplantatiepatiënten, blijven ze belangrijk, verduidelijkt Noppen. “Medewerkers met lichte klachten kunnen ze soms ook beter dragen dan thuis te blijven.” Die aanbeveling geldt voor iedereen die met een verkoudheid gaat werken, winkelen of het openbaar vervoer neemt.

LEES OOK. Complottheorieën laaien weer op: na elk plots overlijden is het van “Wanneer komt de waarheid boven?”(+)

De ziekenhuizen krijgen bijval uit de eerste lijn. Voor huisartsen zijn mondmaskers verplicht en in veel praktijken geldt de maatregel ook voor patiënten. “We mogen niet in maskermoeheid vervallen. De maatregel moet proportioneel worden ingezet”, zegt Jeroen van den Brandt van huisartsenvereniging Domus Medica. Volgens hem is er behoefte aan een duurzaam mondmaskerbeleid in functie van infectiedruk. Vermassen is het daarmee eens. “Een verplichting is nuttig als er veel virus rondgaat. Dat hoeft niet corona te zijn. De voorbije maanden hebben we meer last gehad van griep.”

De mondmaskerplicht in de zorg zal alleszins deel uitmaken van het winterplan waar eind deze maand de politiek zich over buigt. In december adviseerden de experten van de SSC, de opvolger van de GEMS, al om de corona-aanpak te laten vervellen tot een algemeen winterplan dat kan worden ingeschakeld bij veel viruscirculatie. Over mondmaskers zei viroloog Steven Van Gucht (Sciensano) eerder dat het geen zin heeft ze een heel jaar te verplichten. “Maar bij een hoge infectiedruk is het wel een zinvolle maatregel.”