De cijfers worden dinsdag toegelicht op het Vlaams Congres Verkeersveiligheid, dat in Gent wordt gehouden. De positieve evolutie in het aantal verkeersdoden brengt de balans onder het Vlaams streefcijfer van 276 slachtoffers, klinkt het in een persbericht van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV). Toch is het rapport niet over de ganse lijn een opsteker. Voornamelijk de actieve weggebruiker heeft een moeilijk jaar achter de rug.

“Heel veel werk op de plank”

Het aantal doden en zwaargewonden bij fietsers steeg tot 1.094 slachtoffers, waar Vlaanderen 808 nastreeft. En er zijn 263 overleden en zwaargewonde voetgangers geteld, tegenover het streefcijfer van 255. Ook zijn er meer doden en zwaargewonden geteld in ongevallen met jonge autobestuurders: 310 in vergelijking met 286 het jaar voordien.

“Er ligt nog veel werk op de plank. Heel veel werk”, zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters (Open VLD). Vooral de negatieve evolutie bij actieve weggebruikers baart de minister zorgen. Peeters wijst op de inspanningen die gebeuren om fietsinfrastructuur veiliger te maken. Het gaat jaarlijks om meer dan 300 miljoen euro. “De realisaties worden zichtbaar op het terrein en ik hoop dat we de resultaten van dat harde werk ook binnenkort in de ongevallenstatistieken zullen zien.”

Protest in Gent

Toch reageerde de Gentse Fietsersbond dinsdag met een stille actie aan de ingang van het congresgebouw om het menselijk leed onder de aandacht te brengen van de 450 deelnemers. De organisatie plaatst er vijftien ‘ghostbikes’. “Deze vijftien witte fietsen staan symbool voor de vijftien fietsers die afgelopen 10 jaar – ondanks een gedreven lokaal fietsbeleid – in Gent stierven”, zegt de organsiatie.

De oorzaken zijn volgens de fietserbond vaak te wijten aan falend beleid. Hogere overheden moeten werk maken van het rijbewijs met punten en er moet een intens verkeerslichtenbeleid worden gevoerd. “Sommige steden in Nederland tellen meer ‘verkeerslichtenambtenaren’ dan Vlaanderen”, zegt de organisatie. De administratie heeft er ambtenaren ter beschikking die gespecialiseerd zijn in het regelen van verkeerslichten en het uitfilteren van gevaarlijke situaties. “Nederland telt hierdoor veel meer conflictvrije kruispunten, waarbij fietsers en voetgangers minder risico lopen.”

De fietsersbond vraagt met aandrang dat verkeerslichten om af te slaan aan kruispunten – zeker voor vrachtwagens – niet op groen springen indien fietsers nog moeten oversteken. En verkeerslichten moeten ook op ooghoogte veel vaker een kleuraanduiding hebben, om het comfort voor fietsers te verhogen.

30 kilometer per uur

Voorzitster Cathy Berx van het Vlaams Forum Verkeersveiligheid pleit voor verdere wetgeving om de veiligheid van fietsers en voetgangers te verbeteren. Ze vraagt lokale besturen om een algemene snelheidslimiet van 30 kilometer per uur in te voeren. “Zeker in de bebouwde kom”, klinkt het. “A fortiori wanneer de weginrichting volgens het afwegingskader onveilig is voor fietsers en voetgangers.” Verkeersovertreders moeten worden heropgevoed en handhaving geautomatiseerd, klinkt het. 25 aanbevelingen worden op het congres geformuleerd met de bedoeling om de Vlaamse doelstellingen tegen 2030 wel te halen.

Op het congres krijgt ook i-DREAMS een plek, een systeem dat onveilig rijgedrag detecteert en onmiddellijk feedback geeft aan de bestuurder. Het gaat om een project van de Universiteit Hasselt in samenwerking met twaalf Europese partners. De eerste evaluatie toont dat het systeem positieve effecten heeft op de veiligheid.

Verkeersveiligheidsprijs

Op het congres werd ook de Vlaamse Verkeersveiligheidsprijs uitgereikt. Die prijs gaat naar het meest interessante verkeersveiligheidsproject van dat jaar. Tijdens het congres werd, door middel van een stemming, bepaald wie de prijs krijgt. Dit jaar werd dat Weg van’t School, een STEM-project dat fietsroutes van en naar school in kaart brengt met behulp van een Geografisch Informatiesysteem (GIS) en de Fietsbarometer van de UGent. Onveilige routes worden aangeduid en vervangen door veiligere alternatieven.