Het gaat net iets beter met ons dan tijdens volle coronacrisis. Toen Sciensano in oktober 2020 de tweejaarlijkse studie uitvoerde, kampte liefst 23 procent van de mensen met angstgevoelens en 22 procent met symptomen depressie. Dan zijn 19 procent (angst) en 17 procent (depressie) een vooruitgang. Maar het is nog altijd bijna dubbel zoveel dan toen de studie van 2018 werd uitgevoerd, met respectievelijk 11 en 9 procent.

Crisis na crisis

De reden is niet ver te zoeken: we gaan van crisis naar crisis. “Pandemie, oorlog in Oekraïne, energiecrisis, natuurrampen, opkomende virussen,... het ene is nog niet goed en wel verwerkt en een andere crisis steekt al de kop op”, zegt de Hoge Gezondheidsraad. “Elke crisis heeft weer een bijkomende impact op de geestelijke gezondheid van de bevolking. De context heeft invloed op ons mentaal welzijn, in het bijzonder in crisistijden.”

LEES OOK. Psycholoog in stadhuis of OCMW moet snel helpen met lichte psychische klachten

Dat de coronacrisis een zware knauw gaf aan ons mentaal welzijn, werd eerder al gedocumenteerd. De beperkende maatregelen en de gevolgen daarvan op sociaal leven, school en werk, in combinatie met de voortdurende confrontatie met sterftecijfers, wakkerde bij veel mensen de angstgevoelens en depressieve klachten aan. “Met elke bijkomende crisis worden die gevoelens moeilijker om dragen”, zegt de Hoge Gezondheidsraad nu.

Maar het is meer dan context alleen. Eén op de drie Belgen loopt tijdens het leven minstens één keer tegen een geestelijk gezondheidsprobleem aan, stellen de onderzoekers. En dat is niet alleen voor die mensen zelf een probleem. Al in 2015, lang voor die forse stijging van het aantal mensen met mentale problemen dus, “vertegenwoordigde hun economische kost 5 procent van het bruto binnenlands product”, klinkt het. Het gaat dan om de kosten voor gezondheidszorg, voor de sociale zekerheid en voor de arbeidsmarkt.

Gebrekkig beleid

De Hoge Gezondheidsraad haalt daarom hard uit naar de overheid. “Ondanks meerdere waarschuwingssignalen over de geestelijke gezondheid van de bevolking in het algemeen en van sommige groepen in het bijzonder, zoals jongeren en geïsoleerde personen, wordt het onderzoek naar geestelijke gezondheid in België nog steeds systematisch ondergefinancierd, zeker in vergelijking met lichamelijke gezondheid”, klinkt het streng.

En dat geeft problemen op het terrein, want door die onderfinanciering ontbreekt het aan gerichte manieren om de mentale gezondheid te versterken. “Het is cruciaal dat er vanuit het beleid meer aandacht gaat naar deze problematiek. De ontwikkeling van een geïntegreerd preventiebeleid is op lange termijn in België noodzakelijk en wordt steeds urgenter.”

Op een studiedag laat de Hoge Gezondheidsraad woensdag Belgische en internationale sprekers aan het woord over de economische gevolgen van een gebrekkige geestelijke gezondheid.

LEES OOK. Onze reporter heeft nostalgie naar de lockdown van drie jaar geleden, en ze blijkt helemaal niet de enige