In het kunstschaatsen zijn er vier olympische disciplines: mannen, vrouwen, paarrijden en ijsdansen. Bij de vrouwen zijn Loena Hendrickx en de jonge Nina Pinzarrone momenteel wereldtop, bij de mannen plaveiden Kevin Van der Perren en Jorik Hendrickx ooit de Belgische weg. In het paarrijden moeten we terug tot vlak na de tweede Wereldoorlog toen ene Micheline Lannoy en Pierre Baugniet de eerste Belgische gouden medaille op de Winterspelen veroverden. In het ijsdansen, dat pas in 1976 aan de Olympische Winterspelen werd toegevoegd, heeft ons land het minst traditie. Nooit zond België ijsdansers naar de Spelen, amper twee keer naar een WK (in 1981 en 1997).

Maar kijk. Voor het eerst in 26 jaar staat er een Belgisch vlagje op de deelnemerslijst. Met dank aan Léo Baeten en Olivia Shilling, in de nacht van donderdag op vrijdag rond 3 uur op het ijs in het Japanse Saitama. Hun verhaal is best opmerkelijk. Tot oktober 2022 hadden de twee – hij een Belg, zij een Amerikaanse – nog nooit met elkaar geschaatst. Of toch, één keertje in april van vorig jaar. Maar dat liep niet bepaald van een leien dakje. “Het is best grappig als ik er nu op terugkijk”, begint de 22-jarige Baeten uit Hoeilaart zijn relaas. “Ik was op zoek naar een nieuwe danspartner en via mijn coach kwam ik in contact met Livvy (Oliva’s roepnaam, red.). Ik trok naar Amerika om een mogelijke samenwerking uit te testen, maar we kwamen totaal niet overeen. Onze conclusie was al snel gemaakt: Wij gaan echt niet met elkaar schaatsen. Met een andere Amerikaanse had ik wel meteen een klik. Zij blesseerde zich echter tijdens de zomer en besloot te stoppen met schaatsen. Het was ondertussen september en alle andere teams hadden zich klaargestoomd voor de internationale competities. Wou ik mijn seizoen redden, restte mij slechts één optie: het opnieuw proberen met Livvy. Plots lukte het wel.”

“Eigenlijk stond ik op het punt om de brui te geven aan mijn schaatscarrière”, vult de 26-jarige Shilling aan. “Ik vond geen partner, sukkelde met mijn gezondheid. Ik dacht dat mijn tijd erop zat. Ik had er mij bij neergelegd dat ik nooit op een WK zou staan.”

Verhuis op achttiende verjaardag

Van oktober tot december ging het Belgisch-Amerikaans paar intensief aan de slag om de achterstand in te halen. Vier à zes uur per dag op het ijs, vijf dagen per week. De ervaren Shilling nam onze leergierige landgenoot op sleeptouw. “Livvy heeft veel meer talent dan mij”, strooit Baeten met complimenten. “Zonder haar zou ik dit nooit gekund hebben.”

Shilling zit sinds haar zes jaar in het kunstschaatswereldje. Ze schurkte tegen de top aan in de ultracompetitieve jeugd- en seniorentoernooien van de Verenigde Staten, maar haalde het net niet. Baeten was als tiener vooral bezeten van voetbal. “Tot ik op mijn vijftiende in Leuven met kunstschaatsen begon. Vooral voor mijn plezier, ik had niet zo heel veel talent. Ik besefte al snel dat – als ik iets wou bereiken – ik België zou moeten verlaten en de switch naar ijsdansen moest maken. Dat zag mijn moeder totaal niet zitten. Ze wou mij thuishouden tot ik meerderjarig was. Op de dag dat ik achttien werd, ben ik naar Lyon vertrokken.” Na minder succesvolle omzwervingen in Frankrijk, Rusland en de Verenigde Staten vond Baeten na vier jaar eindelijk zijn perfecte match op het ijs.

Half januari van dit jaar, na amper drie maanden training, eindigden Baeten en Shilling als negende op de Bavarian Open in Oberstdorf. Hun eerste wedstrijd als duo leverde hen prompt een ticket voor het EK 2024 op. Een week later op de Egna Dance Trophy in Italië deden ze nog beter: zesde. Met als bonus een WK-ticket. “Terwijl mijn doel vooral was om mijn angst voor competitie te overwinnen”, zegt Baeten, die voor 2022 nog maar één internationale wedstrijd reed. “Ik had natuurlijk wel veel ervaring”, vult Shilling aan. “Maar voor ons als duo was het een sprong in het diepe. Het was impressionant hoe Léo het er zonder wedstrijdroutine vanaf bracht.”

Plek bij de beste twintig

Vrijdag volgt een nieuwe spannende stap in hun carrière: een debuut op het WK in de reusachtige Saitama Super Arena nabij Tokio. “Ik ben héél enthousiast”, zegt Shilling. “Ons verhaal is uniek. Op een half jaar van niets naar een plaats op het WK, die kans hebben nog maar weinig koppels gekregen.”

In de Rhythm Dance – een verplichte stijl die elk seizoen anders is: deze winter koos de ISU voor latin – vechten 33 paren voor een plek in de Free Dance op zaterdag. “Die is enkel weggelegd voor de 20 beste koppels. Als we vrijdag laten zien wat we kunnen, maken we zeker een kans. Alles ligt dicht bij elkaar. We willen vooral voor onszelf een zo goed mogelijke dans afwerken en dan zien we wel waar dit ons brengt.”

Of de Belgisch-Amerikaanse samenwerking het over drie jaar tot op de Olympische Winterspelen kan schoppen is nog een vraagteken. “Tussen dit WK en de Spelen zitten een aantal stappen die we niet mogen overslaan”, verduidelijkt Baeten. “Ik ben eerst benieuwd naar wat het zal geven wanneer we een volledig jaar met elkaar kunnen trainen.” België had nog nooit een ijsdanspaar op de Spelen. Shilling en Baeten zouden het eerste kunnen zijn. “Maar dan zou ik wel de Belgische nationaliteit moeten krijgen”, zegt Shilling. “Om aan internationale wedstrijden en het WK mee te doen hoefde dat niet. Het volstond dat de Amerikaanse federatie mij vrijgaf en de Belgische mij aanvaardde. In Amerika is de onderlinge concurrentie ontzettend moordend, als Belgisch paar liggen er meer kansen.”