Een felle rode vlam, met oogverblindend wit licht, die vijfenveertig seconden brandt en temperaturen tot tweeduizend graden bereikt. Bengaals vuur werd ooit ontwikkeld als een noodsein op zee, maar is de voorbije jaren niet meer weg te denken uit sommige voetbalstadions. De Ultra’s, een supportersbeweging die zo’n twintig jaar geleden vanuit Italië en Frankrijk naar ons land is overgewaaid, beschouwt vuurwerk als een essentieel deel van hun voetbalcultuur. Ondanks controles aan de toegangspoorten slagen voetbalfans er elke week in vuurpijlen, rookbommen of knalbommen in een stadion binnen te smokkelen.

Brandwonden

Omdat zulke pyrotechnische producten ernstige brandwonden kunnen veroorzaken, zijn ze door de voetbalwet verboden. In de zomer van 2021 scherpte de minister van Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden (CD&V), de wet nog aan met strengere boetes voor het ontsteken en binnensmokkelen van vuurwerk. “We willen de illusie doorbreken dat pyrotechniek en sfeer onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar”, verklaarde Verlinden toen. “Een mentaliteitswijziging is absoluut noodzakelijk, want pyrotechnische middelen kunnen tot ernstige verwondingen leiden.”

LEES OOK.Waarom hooligans in het voetbal zo moeilijk te ontmaskeren zijn

Twee jaar later lijkt er van de mentaliteitswijziging maar weinig in huis gekomen. In het seizoen 2021-2022 werden 319 pv’s uitgeschreven voor supporters die vuurwerk bij zich droegen of hadden gebruikt. Strengere straffen en strengere toegangscontroles zetten geen zoden aan de dijk. In navolging van Frankrijk, waar deze week een decreet over pyrotechnische middelen in het voetbal in het Staatsblad is verschenen, en de VS, waar het gebruik vuurwerk al langer is geregulariseerd, denkt de Pro League, de vereniging van profclubs, na over een legalisering onder strikte voorwaarden.

“In plaats van de confrontatie met de Ultra’s aan te gaan, zijn we met hen in gesprek gegaan”, zegt Stijn Van Bever, expert veiligheid en communicatie bij de Pro League. “De supporters zijn akkoord met de voorwaarden die we hebben opgelegd. In ruil beloven zij op te treden tegen het wildgebruik.”

Rookgordijn

Volgens het voorstel mogen vuurpijlen niet worden gebruikt tijdens een wedstrijd en alleen maar in beveiligde zones, afgesloten voor het publiek. Alleen meerderjarige supporters die een opleiding bij de brandweer hebben gevolgd, mogen het vuurwerk ontsteken. En ook aan het materiaal wordt voorwaarden opgelegd. Rookbommen of vuurpijlen die overdreven rookontwikkeling veroorzaken, blijven verboden. Zulke bommen worden vandaag vaak gebruikt om een letterlijk rookgordijn op te trekken waarachter andere, illegale, praktijken plaatsvinden.

“De supporters zijn akkoord met de voorwaarden die we zullen opleggen. In ruil beloven zij op te treden tegen het wildgebruik”

Stijn van Bever

(expert veiligheid en communicatie bij de Pro League)

De Pro League deed vorig jaar al een eerste voorstel aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en kreeg de opdracht het voorstel verder uit te werken. “Het idee is om net als in Frankrijk te beginnen met enkele proefprojecten”, zegt Stijn Van Bever. “Hopelijk kunnen we vanaf volgend seizoen starten.”

Aanvragen zullen steeds vanuit de clubs zelf moeten gebruiken. Twee clubs, RC Genk en KV Kortrijk, hebben op dit ogenblik al de gewoonte doelpunten te vieren met vuurpijlen in het stadions. Dat gebeurt met een semiautomatisch systeem waarbij geen supporters in de buurt zijn. “Indien de wet het mogelijk maakt dat we op een veilige manier onze supporters kunnen betrekken, willen we dat zeker overwegen”, zegt Matthias Leterme, CEO van KV Kortrijk. “Zeker onze jonge fans zijn vragende partij voor dat soort sfeeracties.”